De reeks ‘Literatuur in de duinen’ is een initiatief van Boekhandel Bloemendaal: psychiater Bram Bakker (auteur van ‘Te gek om los te lopen’) voert gesprekken met schrijvers. Gisteren was er een dubbelprogramma. Voorafgaand aan het hoofdgerecht – AKO-winnaar Jan Siebelink over ‘Knielen op een bed violen’- maakte Lilian Blom, weduwe van Louis Ferron, zich sterk voor diens laatste roman ‘Niemandsbruid’ (een boek waarover ik hier al eerder schreef en dat enigszins ondergesneeuwd raakte doordat de publicatie vrijwel samenviel met Ferrons dood).
De koppeling was niet willekeurig – Ferron en Siebelink waren goed bevriend, en Siebelink herdacht hem met een stuk in Tirade, waaruit hij een paar passages voorlas.
De verrassing van de avond was voor mij het publiek. Honderd m/v waarvan de overgrote meerderheid het boek werkelijk bleek te hebben gelezen. En toen Bram Bakker (die het verder heel behoorlijk deed) over Siebelinks hoofdpersoon Hans sprak alsof hij ‘m beroepshalve een DSM-4 etiket moest opplakken, stond er een vrouw op die de wrevel van een deel van de aanwezigen uiterst effectief verwoordde.
Onvermijdelijk werd er gevist naar ‘autobiografische elementen’. Dat dit niet altijd de vruchtbaarste invalshoek is, bleek toen een vrouw uit Velp opstond, die daar elk dijkje en opritje kende, en informeerde waar nou precies dat golfslagbad lag dat pal naast de kwekerij werd aangelegd, en Hans’ gevoel van onafhankelijkheid zo aantastte.
Dat zwembad was er niet, zei Siebelink. Maar kende mevrouw wél die kolossale, lelijke nieuwe sporthal? Mmm …die kende ze, maar het klonk wat beteuterd, alsof ze niet echt blij was met haar zojuist verworven inzicht in het literaire proces.
Al met al is Lit. in de Duinen een serie om in de gaten te houden en dat is niet al te moeilijk: ze hebben een nieuwsbrief
Heel veel dank voor het promoten van ons literatuurprogramma en onze nieuwsbrief.
Waarom in onze ogen de avond 100% geslaagd is, bleek de volgende dag, toen we verrast werden door een telefoontje van Jan Siebelink, die bedankte voor de bijzondere avond, voor de ruimte die er was voor Louis Ferron en voor de liefdevolle benadering van boek en schrijver door Bram Bakker. Dat gevoegd bij de vele positieve reacties die ons in de winkel ten deel vielen, maakt dat we ons geen mooiere afsluiting van dit bij tijd en wijle wat droeve literaire jaar hadden kunnen wensen.
Dat er ook anders over gedacht werd, bleek uit de opmerking waar je aan refereert in je verslag, van een vrouw die vond dat Bram Bakker bezig was een psychiatrisch etiket te plakken op de hoofdpersoon uit “Knielen op een bed violen”. Hij deed dit echter niet. Hier wordt het stellen van een vraag verward met het innemen van het standpunt dat in de vraag opgesloten zit.
Er zal op dit soort avonden altijd een spanningsveld zijn tussen wat wij als organisatie, en daar maakt Bram Bakker actief deel van uit, willen bereiken en wat een deel van het publiek ervan verwacht. We willen niet een obligaat gesprek aan de hand van vragen als “Hoe lang deed u over het schrijven van het boek? Wat zijn uw werktijden? Hoe staat u tegenover slechte recensies?” De echt goede boeken roepen andersoortige vragen op en “Knielen op een bed violen” is daar bij uitstek een voorbeeld van. De mevrouw in de zaal was waarschijnlijk gefrustreerd doordat het door het boek bij haar opgeroepen lieve beeld van de vader, ter discussie gesteld werd. Echter, lang niet elke lezer, en zelfs Siebelink niet, heeft de vader als alleen maar lief ervaren. En menig lezer zal zich, net als Bram, hebben afgevraagd of hier sprake kan zijn geweest van godsdienstwaanzin, of hoe je het ook noemen wilt. Een uiterst actueel thema in tijden van moslimextremisme.
Wat uiteindelijk telt op deze bijeenkomsten, is de hoge opkomst, de levendige reacties, maar bovenal het tevreden gevoel van de schrijvers na afloop. Wij gaan dus op de ingeslagen weg voort in 2006!
Inge Happé, Boekhandel Bloemendaal.
Overigens: Te gek om los te lopen is inmiddels opgevolgd door Te zot voor woorden.
En in het nieuwe blad MINDS, http://www.doyoumind.nl , zal met regelmaat een artikel terug te vinden zijn over voorbije “duinen” interviews.
Dat spanningsveld tussen een deel van het publiek en Bakker droeg naar mijn idee juist bij aan het slagen van de avond. En met een beetje beroepsdeformatie is niets mis. Van mij had er ook nog een bloemenkweker naast Siebelink mogen zitten, of een ‘oefenaar’ in een onwelriekend zwart kostuum.