Zonder toestemming van de auteur gepromoveerd tot gastlog: de uitvoerige reactie van Kees van Dijk op Kloek Architectonisch Gebaar van Harrie. Over de opgeknapte Stadsschouwburg. Ik weet het niet zeker, maar het zou kunnen dat deze Kees van Dijk dezelfde is die samen met André Handgraaf een boekje schreef over Haarlemse sloppen en stegen. Klopt dat, Kees?
Toen ik van de aktie van Haarlemmers voor het gebouw aan de Zijlvest vernam, wist ik definitief dat ze daar gek geworden waren: een middelmatig standaard schoolgebouw als dit behouden is ronduit reactionair. Overigens kan deze aktie ingegeven zijn door de vrees dat de geplande nieuwbouw nog veel verschrikkelijker conformistisch post-modern wordt dan het conformistische schoolgebouw dat er stond. Dat moeten we maar afwachten.
Voorlopig springt de nieuwe vijver om de hoek het meest in het zicht, en dat is een verfrissend alternatief. Blijft die duikvijver eigenlijk? Lijkt mij eengoed idee.
En dan de nieuwe schouwburg, een opvallend gebouw. Wat vooral opvalt is de verdubbeling van het volume aan de achterkant. De schouwburg is twee keer zo groot geworden, qua volume, en de achterburen zijn daar vast niet blij mee: ze hebben een enorme, schuine, wand voor hun deur gekregen.
Is die wand mooi? Nee, die is nu al lelijk: van die gruwelijke metalen strips als dakgoot, en zelfs verticaal door de gevel heen. Deze uitbreiding is zeker over tien jaar een vervelende puist in de stad; bedekt door groene alg zal het de indruk wekken van een aftands buurthuis, gebouwd met mager welzijns-of cultuurgeld. Over 20 jaar wordt het als achterhaald gebouw afgebroken, netals het Muziekcentrum Vredenburg van Hertzberger in Utrecht.
Mooi zijn inderdaad wel de tegels met bloemuitstulpingen, waar Harrie van rept; maar je moet letterlijk tegen de gevel aankruipen en omhoog kijken om de schoonheid en het raffinement ervan te ervaren. Als je van afstand tegen de gevel aankijkt is het niet meer dan een aardig lijntje in de pui.
Weerzinwekkend zijn de deuren voor de trucks die het decor moeten vervoeren: grote openslaande deuren die zogenaamd volkomen onzichtbaar zijn gemaakt door ze met bakstenen te voorzien. Wat een blamage: muren die deuren blijken te zijn. Modernistisch en aanzienlijk eleganter zouden echte deuren zijn geweest. Dit is maskerade, non-architectuur. En wat een energie zal het mechaniek van die deuren kosten. Energieneutraal? No way!
De overgang tussen oud en nieuw is wel weer geraffineerd: de decoraties boven de vensters in het oude gebouw zijn in het nieuwe deel voortgezet. Subtiel. Hoewel nadrukkelijk zichtbaar is dat de ambachtelijkheid van de oude vensterlijsten niet meer haalbaar is. De nieuwe zien er grof uit al heeft iedereen zijn best gedaan.
Tenslotte een opmerking over de stedenbouwkundige kant. Het nieuwe geheel steekt aan de achterzijde ver naar achteren. De vroegere doorgang tussen Leidsevaart en schouwburg, met rijweg, is gereduceerd tot een wandelpad. Daardoor is het perspectief vanaf de Oranjekade grondig gewijzigd: zeker vanaf de brug bij de Prins Hendrikstraat is sprake van een afsluiting van het perspectief: vroeger keek je eindeloos de Leidsevaart af naar de Bollenstreek. Nu is er een besloten stedelijke ruimte ontstaan, links begrensd door de uitbouw van de schouwburg, rechts door de Bavokerk. Dat is winst voor de stedelijkheid van Haarlem: er is een nieuwe stedelijke ruimte toegevoegd; het polderperspectief is verdwenen. Die winderige zuidwesthoek is eindelijk een stedelijke ruimte geworden. Dat is winst.
Verder is van Egeraats werk gewoon een mager compromis, op de tegels van Babs Haenen na, die eigenlijk als enige een schaamlap bieden aan de architect.Van Egeraat heeft zijn best gedaan, denkt hij, maar is niet boven modaal uitgekomen. Hij heeft zijn werk gedaan, zijn rekening is betaald en hij mag opgelucht ademhalen: geen schande veroorzaakt, rekening voldaan. Maar niks moois gemaakt, alleen een opdrachtgever tevreden gesteld.
Misschien kan fantastische nieuwbouw aan de gewraakte Zijlvest deze Haarlemse zeperd rechtzetten en echt nieuwe stedelijkheid creëren. Het is te hopen.
Wat een zeikert!!!
Smaken verschillen. Ik vindt het mooi geworden, ook binnen. Terwijl mijn dochters het podium mochten uittesten met hun balletschool hebben wij ook genoten van de zaal die weer in oude luister is hersteld. Wat een verschil met hoe het was!
Ben erg benieuwd hoe het er na de zomer uitziet als het nieuwe theaterseizoen van start gaat en het écht helemaal klaar is.
Tsja… als je in Nederland je architectonische nek (of in dit geval kont) uitsteekt kan je rekenen op commentaar.De Nimby ( of de Nederlandse versie van de Nimby, de Nivea ) heeft een luide stem die merkwaardig zwijgt bij projecten die zich buiten zijn of haar gezichtsveld afspelen. Het commentaar dat ik heb op de schouwburg betreft het interieur : door overmatig gebruik van spaarlampen lijden de kleuren van het interieur aan een welhaast onoverkomelijke fletsheid. Zelfs het meest provocerende roze is verworden tot een melige levertint. Je waant je in een oude baarmoeder : de belofte van geborgenheid is er maar wordt niet ingelost.
@Cees: Tegen MIJ kun je alles zeggen, maar bij een gastschrijver (zeker een die daartoe buiten zijn weten om is aangesteld)ligt dat anders. NIET reageren is ook een optie.
@ Z. Ha, overmatig spaarlampgebruik… daar spreekt de voormalige belichtingstechnicus!
….Terwijl zij haar missie tegen het spaarlampenlicht, dat zonder veel energie te gebruiken in staat is de ziel uit ELK gebouw te halen, onverminderd voortzet. Ledverlichting schijnt ook milieutechnisch een goede, zij het in aanschaf duurdere, optie te zijn. (Dit voor het geval dat een beslissingsbevoegde met goede smaak op deze site terecht komt…)
Ha! Als ex-Haarlemmer die nog wel eens in de stad komt, plaats je eens wat kanttekeningen bij een nieuw gebouw. Raar gebouw: wat vind ik daar nou van? Gemengde berichten is het antwoord; over all wellicht een snel verouderend gebouw. Harrie stelde in zijn oorspronkelijke bijdrage de vraag: afwachten wat de Haarlemmers ervan zullen vinden.
In reactie daarop krijgt hij te horen: gefeliciteerd met drie jaar Rada. Fijne reactie! En dan zegt iemand: Ik heb gemengde gevoelens bij dit gebouw: ik vind het schitterend! OOK heel fijn.
En wat krijg ik te horen van een azijnpisser? Dat ik een zeikerd ben! Nou da’s best, maar is het dan mooi, wat daar staat? Vertel dat dan eens? Voorlopig krijg ik bijval van iemand over de verlichting binnen, en ja: er is ook iemand die het van binnen allemaal heel fijn vindt en benieuwd is naar de afronding (zoals ik al zei: de opdrachtgever is tevreden: de balletschool mag er weer optreden).
Ik denk dat het heel goed is als Wessel Couzijns oud ijzer wordt teruggeplaatst op de oude plek. Misschien is dat wel een aardig commentaar op de nieuwe toestand. Kijken wat hij te melden heeft van onder de groene zoden.
@Kees: Inderdaad, die deuren voor de vrachtwagens zijn lelijk. Ze hebben de esthetiek van een schrootjesinterieur. Hoewel de bakstenen echt zijn, krijg je toch associaties met van die kunststoffen platen met tegelopdruk voor natte cel en keuken. Het is van een haast ontroerende knulligheid, dit kitscherig streven naar perfectie. Kijk maar eens naar de voegen tussen de stenen in de deuren die tot op de millimeter aansluiten bij die van de muren ernaast. Uiteraard zullen ze heel anders verkleuren, al was het maar omdat ze geen contact met de grond hebben. Maar ondanks dit soort feilen word ik nog steeds een beetje vrolijk als ik dit markante gebouw vanuit allerlei hoeken boven de bladerkronen zie opdoemen.
@Marius; mijn excuus, je hebt helemaal gelijk. Ik bedoelde natuurlijk Zeurpiet. En ‘zeurpiet zijn’ is een Hollands gewoonterecht, dus ook aan de schrijver; mijn excuus.
@Cees: Aanvaard!
@voorwiehemgemistheeft: reactie van Peter H, over dit onderwerp, onder Harries stukje:
http://raarlemsdagklad.web-log.nl/raarlemsdagklad/2008/04/kloek-architect.html#comment-22527386
Kijk, kijk, er blijkt wel degelijk een inhoudelijke bijdrage te zijn geweest, maar die was een tijdje minder zichtbaar!
Cees vindt het nog steeds de moeite niet waard om uit te leggen waarom ik inmiddels een zeurpiet ben. Of te wel: hij houdt zich schuil. Verder: ouwe jongens krentenbrood, zo te zien. Weinig portée allemaal. Matig, matig; Haarlems gepruttel.
@Kees van Dijk; helaas ben ik geen kenner zoals jij, en ben ik erg slecht op de hoogte van allerlei bouwprojecten in Haarlem en weet nog minder wie daar verantwoordelijk voor is, ik ervaar slechts. Soms kom ik nieuwbouw tegen die mij pijn doet en snap ik niet waarom het er gekomen is: vanaf Koops naar het Spaarne kijken bv. via die lelijke voorgevel van het Gerechtsgebouw naar de mooie historische gevels van en voor de Waag. Of nieuwbouw in de Heiligelanden; vreselijke apartementen met ijzeren hekwerk enzo. De zichtlijn van de Brouwersvaart naar de Grote Kerk wordt wreed verstoord door de luifel van Randstad. Pijn dus. Maar de Toneelschuur, Patronaat, de Philharmonie en nu de Schouwburg vervullen mij met blijheid. Begrijpen doe ik ook dit niet; hoe kan een kleine stad dergelijke podia onderhouden? Maar gedurfde architectuur én funtioneel! Bijna onHaarlems! (ik was het weekend in Parijs en zag langs de Seine een nieuw pand waarvan de gevel begroeid was met mos, varens en dergelijke: een noviteit! Mocht de uitstaande achtergevel van de Schouwburg met algen begroeien… wie weet hoe mooi dat nog kan worden…met een beetje hulp natuurlijk)
@ Kees van Dijk. Beste Kees. Het gaat niet aan om iemand die een andere smaak heeft met een sarcastische ondertoon in de hoek te zetten. Zoals ik al in het begin van mijn reactie aangaf: smaken verschillen. Dat je dat niet beseft zie ik toch vooral als jouw probleem en niet het mijne. Wees blij anders hadden we overal eenheidsworst!
Mijn mening: de verbouwde stadsschouwburg is mooi geworden en ik ben er van overtuigd dat het eindresultaat nog beter zal zijn. Ik fiets er dagelijks langs en het is prachtig om te zien hoe het licht met het glas van de toneeltoren speelt. De inpassing van de nieuwe hoofdentree op het bestaande gebouw ziet er ook goed uit (al heeft de aannemer nog wel wat stelwerk te doen).
@ Z: Wat die spaarlampen betreft: daar ontkom je met zo’n gebouw bijna niet meer aan wil je xc3xbcberhaupt een milieuvergunning krijgen.
Beste Dirk Jan, Cees,
Dank voor jullie beider aardige reacties (en in dit gebruik van ‘aardig’ schuilt geen enkel sarcasme). Cees: ik zou mijzelf zeker geen kenner willen noemen; eerder eveneens een grondig bekijker van de stad. N.a.v. een recensie in de Volkskrant ben ik het gebouw meteen bewust gaan bekijken. En ik zag net iets te veel pretentie, met dit stukje als resultaat. Maar apart is het gebouw zeker wél. En deze discussie heeft aan het licht gebracht dat mensen blij worden als ze het zien. Dat op zich is een compliment aan een gebouw. Bij het Randstad-gebouw voel ik sowieso ook alleen maar pijn; net als bij die betonlaag op de Gedempte Oude Gracht, trouwens, en dat naastliggende rode fietspad van beton met klinkerPRINT (over schrootjes gesproken …)
Dirk Jan: met mijn bijdrage wilde ik een discussie uitlokken. Natuurlijk besef ik wel dat smaken verschillen. En het is ook duidelijk dat mensen dit gebouw gewoon mooi vinden, dat het interieur zo is opgeknapt; dat de voorkant mooi is gebleven. Zeker waar, maar ik zie toch ook de gemakzuchtige kant van de architect en de opdrachtgevers. Daar wilde ik graag aandacht voor.
Niettemin moet ik je gelijk geven: het is niet de bedoeling van RaDa om mensen met sarcasme in de hoek te drijven, en daarvoor mijn verontschuldiging.
Mij overviel het ook een beetje dat een reactie op het stuk van Harrie metten tot gastcolumn werd verheven.