Tijd voor een vertaalproject!
In 2004 verscheen bij het Utrechtse antiquariaat Hinderickx & Winderickx de vijftalige editie van ‘Manlief schaakt’ (zie Dames Welkom).
In het gelijknamige gedicht beschrijft de huisdichteres (niet te verwarren met de stadsdichteres) een bliksembezoek aan een schaaktoernooi. Deze uitgave was direct na publicatie al een collector’s item.
Franse, Duitse, Engelse en Russische vertalingen bestaan dus al. Via allerlei via’s (onder meer mijn HWP-clubgenoot Adrie Pancras maakte zich in dit opzicht verdienstelijk) beschikken we inmiddels ook over een Roemeense, een Bulgaarse en een Kroatische. Twents is in de maak; Arabisch viel na overleg met de beoogde vertaler helaas af omdat de vrouwen in die cultuur niet open en bloot bieren en barren. En om er in de slotstrofes nou een kopje thee van te maken…
Wat is haalbaar, dat is de vraag. Enerzijds zijn alle aardbewoners maar zes handdrukken van elkaar verwijderd, anderzijds weet ik uit eigen ervaring (ik nam het Engels voor mijn rekening, samen met een native speaker) hoeveel hoofdbrekens zo’n ogenschijnlijk simpele vertaling kan opleveren als je het gewetensvol aanpakt.
Beste Raarlemmers, ik durf het bijna niet te vragen, maar… Noors, Pools, Lets, Spaans, Italiaans, Nimzo-Indisch, Esperanto, Turks… Willen jullie er eens over nadenken en her en der een balletje opgooien bij nuttige connecties? Op naar de twintig honderd!
Hieronder het Kroatisch, door onze vriendin / dichteres Sanja Percela:
Muxc5xbeixc4x87 mi igra xc5xa1ah
zajedno s joxc5xa1 sto drugih
gospona xc5xa1to si brixc5xa1u
znoj sa xc4x8dela.
U poodmaklom xc4x8dinu osvajanja
Bijeli opet nosi jednu figuru
sa xc5xa1ahovske ploxc4x8de.
Ni sa svoje tri gole dojke
ja ne bih ovdje uspjela
privuxc4x87i na sebe
nimalo paxc5xbenje.
S pivom u ruci idem
sjesti sa xc5xbeenama,
xc5xa1to su takoxc4x91er, na trenutak,
gledale svog xc5xa1ahistu.
xc5xbdene, xc5xa1to ne razumiju muxc5xa1karce:
pa to je najnormalnije,
a i vrlo ugodno
.
De vertaling van de eerste strofe naar het Zweeds is gratis:
Gubben spelar schack
Mellan hundra herrar
Som suddar sig svetten
frxc3xa5n pannan
De eerste regel in Volksuniversiteit-Turks: Kocacxc4xb1xc4x9fxc4xb1m satranxc3xa7 oynuyor. Rest volgt, hopelijk. In echt Turks.
xe7x99xbexe9x96x93xe3x81xaexe5xa4xabxe3x81xaexe6xbcx94xe5x8ax87xe3x81xaexe3x83x81xe3x82xa7xe3x82xb9xe3x81x93xe3x81xa8xe8x87xaaxe4xbdx93xe3x81xaf
xe8xa1xa8xe9x9dxa2xe5xbax83xe3x81x8cxe3x82x8axe3x81xaexe6xb1x97meneren
xe5xbex81xe6x9cx8dxe3x81xaexe5xbax83xe7xafx84xe5x9bxb2xe3x81xabxe5x8fx8axe3x81xb6xe7x8axb6xe6x85x8bxe3x81xa7xe3x83x96xe3x83xa9xe3x83xb3
xe3x82xafxe3x81xafxe9xbbx92xe6x9dxbfxe3x81xaexe9x83xa8xe5x88x86xe3x82x92xe9x81xb8xe3x81xb6 xe3x81x93xe3x81x93
xe3x81xaexe7xa7x81xe3x81xae3xe3x81xa4xe3x81xaexe9x9cxb2xe5x87xbaxe3x81x97xe3x81x9fxe4xb9xb3xe6x88xbf
Ixe3x82x92xe4xbdxbfxe3x81xa3xe3x81xa6xe3x81xbexe3x81xa0xe5x8fxafxe8x83xbdxe3x81xaaxe5xbcx95xe3x81x8fxe3x81x93xe3x81xa8xe3x81x8cxe3x81x82xe3x82x8b
xe6xb3xa8xe6x84x8fxe7x84xa1xe3x81x97 xe7xa7x81xe3x81xaexe6x89x8bxe3x81xaexe3x83x93
xe3x83xabxe3x81xabxe3x82x88xe3x81xa3xe3x81xa6xe7xa7x81xe3x81xafxe3x81xbexe3x81x9f-xe3x81xa1xe3x82x87xe3x81x86xe3x81xa9xe3x82x88xe3x81x86
xe3x81xab-xe5xbdxbcxe5xa5xb3xe9x81x94xe3x81xaexe9x81x8axe3x81xb6xe3x83x81xe3x82xa7xe3x82xb9xe3x81xaexe4xbaxbaxe3x81xb8xe3x81xae
xe3x81x9fxe5xa5xb3xe6x80xa7xe3x81xabxe5x9dx90xe3x82x8b
xe4xbaxbaxe3x81xaexe8xa8x80xe3x81x86xe3x81x93xe3x81xa8xe3x81x8cxe3x82x8fxe3x81x8bxe3x82x89xe3x81xaaxe3x81x84xe5xa5xb3xe6x80xa7
xe3x81x9dxe3x82x8cxe3x81xafxe9x9dx9exe5xb8xb8xe3x81xabxe9x80x9axe5xb8xb8xe3x81x8a
xe3x82x88xe3x81xb3xe7xa4xbexe4xbaxa4xe7x9ax84xe3x81xa7xe3x81x82xe3x82x8b
Geintje, deze Japanse ‘vertaling’ door Babel Fish. Lastig woord – inderdaad – dat ‘meneren’. In het Frans ligt het qua licht ironische gevoelswaarde volgens mij een beetje tussen ‘messieurs’ en ‘types’ in. Wat heb/hebben jij/jullie er in het Engels van gemaakt?
@Carel en Brigit: fijn, smaakt naar meer! We wachten in spanning af!
@Harrie: In het Engels vond ik niets van mijn gading. Vandaar neutraal: ‘My hubby is playing chess together with a hundred men/ wiping the sweat/ off their brow.’ Duits: ‘Schatzi spielt Schach / zwischen hundert Mxc3xa4nnern / die sich den Schweiss / von der Stirn Wischen.’ Frans: ‘Mon jules joue aux échecs / entre cent messieurs / qui épongent la sueur / de leur front.’
Ik heb een Hongaarse en Indonesische native-speaker aan het werk gezet. Weet niet of ze met resultaten zullen komen. Het zijn collega’s, ambtenaren dus, en je kunt niet bepaald zeggen dat ze dagelijk poëzie dromen, eten, poepen of fietsen…
Ook heb ik een (voorlopig héél dun) lijntje uitstaan naar ki-swahili, dawwazze in Tanzania spreken. Zuid-Afrikaans is ook nog een kleine mogelijkheid.
Roberto (van HWP)
(PS: Italiaans al voorzien?)
@Carel, Brigit, Roberto: Wow!! Zweeds, Turks, Hongaars, Indonesisch en Ki-Swahili (en Italiaans?). Het kan niet op. Dank voor deze prachtige aanzetten.
De Italiaanse vertaling is klaar. Hij is vervaardigd door Jan-Paul van Spaendonck, zanger en schrijver (en al bijna een halve eeuw mijn beste vriend).
Waar zal ik hem heen mailen?
@Roberto (Grob-erto na mijn nederlaag van gisteren): ha fijn! Zeer benieuwd. Kun je het naar marius.jaspers[friemeltje]gmail.com sturen?
@allen: Het gaat ineens hard. Het Turks is ook binnen! (Met dank aan Brigit K. en Mustafa Ocal!)
Ja, ik ben de collega-ambtenaar van Roberto maar “native” Haarlemmer. Ik ben met het Indonesisch bezig. “Meneren” is inderdaad lastig. Ook het imaginaire van de drie blote borsten geeft hoofdbrekens. Maar leuk! Heb gisteren met een Indonesiër die letterkunde gestudeerd heeft overlegd en mijn vertaling is correct bevonden, maar ik wil er nog wat aan schaven.
Trouwens, wat is eigenlijk de bedoeling? Een uitgebreide tweede druk? Dat zou aardig zijn.
@Roberto: geweldig, bedankt! Hij rolt heerlijk over de tong. (die gaat bij openbare voorlezing beter klinken dan mijn xd0x9cxd0x9exd0x99 xd0xa8xd0x90xd0xa5xd0x9cxd0x90xd0xa2xd0x98xd0xa1xd0xa2-poging in fonetisch Russisch). Wat we ermee gaan doen, we zijn bezig met een Manlief Schaakt-weblog. Er komen verder ook allerlei ideeën op, een uitgebreide tweede druk zou leuk zijn. Maar dan niet handgezet, zoals de eerste, want zoveel letterkasten (en zoveel manuren) heeft Hinderickx & Winderickx (de maker van de eerste versie) waarschijnlijk niet.
@Michael Freriks: ben zeer benieuwd hoe de Indonisische vertaling eruit ziet en hoe die klinkt. Wat mooi al die inzet. Op naar de vijftig!
De vertaalmachine plathaags http://www.plathaags.nl/
komt met de volgende vertaling:
Manlief schaakt
tussen hondexc3xa2hrd menexc3xa2hren
die zich ut zweit
van ut voxc3xa2hhoxc3xa2fd vegen.
In vexc3xa2hrgaanduh staat van vexc3xa2hrovexc3xa2hring
plukt wit weixc3xa2h un stuk
van ut bxc3xb4hd.
Met me drie blotuh bxc3xb4hsten
zou ik hiexc3xa2h nog
gein aandacht
wetuh tuh trekken.
Met biexc3xa2h in me hand
ga ik bxc3xa8 duh wxc3xa8fuh zitten
die oxc3xa2k – even – nxc3xa2h hun schaakman
hebben gekeken.
wxc3xa8fuh die mannen niet begrxc3xa8pen:
dat is heil gewoxc3xa2n
en gezellig
Ha ha ha! Ik kan jammer genoeg geen plat Utregse vertaalmachine vinden. Máánlief schaxc3xb4kt.