Wat een vreemd boek! Wat een grandioos boek! Over het doppen van bonen van de Poolse schrijver Wieslaw Mysliwski! Over het platteland, hoeden, vakmanschap, de saxofoon, over de oorlog, over na de oorlog, over het bos (waar ‘de graven’ zijn), over de werking van het geheugen, over expres vergeten, over de liefde, over drank, over identiteit of de illusie daarvan, over alles waar alle goede romans over gaan.
De hoofdpersoon, de bejaarde beheerder van een Pools recreatiepark krijgt onaangekondigd bezoek; een man die naar bonen vraagt. Hij geeft daarmee het startsein voor een dramatische monoloog van bijna 400 bladzijden, waarin je als lezer onmiddellijk wordt meegezogen, ondanks alle terzijdes, uitweidingen, tegeltjeswijsheden, schijnbare irrelevanties en stokpaardjes.
De identiteit van de bezoeker is raadselachtig. Heeft hij nog een andere missie dan die onnozele bonen? Hij komt de verteller (in zijn jonge jaren saxofonist en elektricien) vaag bekend voor, dat is zeker. Tast die zijn bezoeker af met die meanderende woordenstroom? Laat hij wel het achterste van zijn tong zien?
Op het internet staan een steekhoudende, zeer lovende recensie van Arjen Fortuin en een geestdriftige inleiding van vertaler Karol Lesman, gevolgd door een excerpt. Het beste is het natuurlijk zelf het hele boek te lezen.
Maar dan nog weet je niet (nou ja, ik niet) wat Mysliwski’s geheim is, hoe hij het klaarspeelt dat je wilt gillen van ergernis bij een eenvoudige scène waarin de elektricien in een hoedenzaak vrijwillig aanbiedt even het licht te repareren. Terwijl hij op een tafeltje balanceert, begint de winkeleigenaar aan een obsessieve uiteenzetting over de de psychologie van de verkoop, die duurt en duurt. Alle afleidingsmanoeuvres falen (opzettelijk op de grond gegooide schroefjes worden door de winkelier prompt gevonden, zelfs zogenaamd gevallen schroefjes worden prompt gevonden), het is een marteling voor de elektricien, je zou het begrijpen en zelfs toejuichen als hij de draadschaar in de schedel van de hoedenman zou rammen, wiens gevangene hij ineens is geworden.
Het is een klein voorval, maar de kleine voorvallen in dit boek grijpen op een subtiele, terloopse manieren in elkaar en suggereren zo het brede panorama van de Poolse geschiedenis in het midden van de vorige eeuw.
.
Marius, dit boek ligt al een paar weken klaar om in Augustus mee te gaan naar Polen. Dankzij jouw recensie krijg ik nog meer zin om dit boontje te doppen.
Marius, de bonen zijn gedopt. Leuk om te lezen terwijl je in het Poolse landschap bivakkeert. Ik ontdekte zelfs een meertje met een dam, maar de huisjes ontbraken. De vertaler, Karol Lesman, is deze in Haarlem waar hij in de b-groep van het BDO-open speelt.