‘Indefensibly happy’, was C.K. Chesterton naar eigen zeggen het grootste deel van zijn leven, ‘onvergeeflijk gelukkig’.
Zijn zonnige humeur was niet kapot te krijgen, wat T.S. Eliot (bepaald geen lachebekje!) bracht tot zijn uitspraak dat de vrolijkheid van Chesterton hem diep deprimeerde (‘I found his cheerfulness entirely depressing’).
Ik las het in de Times Literary Supplement (10-6) en mijmerde wat over de vraag waarom wij diepgang en ernst als vaste partners plegen te zien, en blijmoedigheid en goede luim graag koppelen aan oppervlakkigheid.
Over de combinatie oppervlakkigheid-ernst dacht ik niet na, dat kwam pas even later, toen ik door het Volkskrant Magazine nattevingerde. Lifestyle.
Na de toneellach van Halina Reijn op de cover, staart freelance setdresser Roos Bolink ons vanuit haar zelfgecomponeerde interieur aan alsof ze verwacht dat er ieder moment een fragmentatiebom op haar spulletjes zal vallen; (omslaan) Sylvia Witteman tuurt verbeten naar God mag weten wat voor rampspoed aan de horizon; (omslaan) meer reijnheid; over de foto van columnist Wim de Jong – twinkelloos – ligt een donkere schaduw; (omslaan) verpleegkundige Jozien (51) poseert met haar relatieperikelen naakt en geblinddoekt in een zee-aquarium (?) en dan volgt een lang artikel over de waterpypehijp waterpijphype onder vwo-jongeren, ‘Kaneel met teer en nicotine’.
Over waterpijpbeleving bij 15 tot 19-jarigen, hun eerste keer, hun favoriete smaak (kers, drop, cappuccino?), hun expertise, de risico’s; er is echt werk van gemaakt door de VK. Vijf kleurenfoto’s erbij van de gexefnterviewden. Knap, gezond, blond en overgecoiffeerd, zoals dat hoort.
En niet een die lacht, ook niet een beetje. Hogepriesters van het genot zijn het, we mogen vooral niet denken dat ze zomaar voor de lol een beetje lurken.
Lifestyle – leven met voorbedachten rade – gaat slecht samen met plezier. Verderop krijgen we nog de sombere zwartwitfoto’s van Anton Corbijn en de ‘parenfluisteraars’, datingcoaches voor mensen die moeite hebben met afspraakjes maken. Twee beoefenaars van dit moderne métier staan op pag. 37: dijenkletsend, proestend om al die contactgestoorde stumpers voor wie zij als dikbetaald glijmiddel dienen.
Was het maar waar! Beiden kijken in de lens of ze net hebben gehoord dat ze bij hun one-nightstand iets ongeneeslijks hebben opgelopen.
En dan ligt dadelijk NRC Lux ook nog op de mat. Misschien vat ik het wel te serieus op, maar… Kan er een landelijk meldpunt komen voor misplaatste ernst?
.
Bij mij voor de deur varen bootjes af en aan. Je zou denken : ‘ Bootjes, leuk, SMILE your Smiliest SMILE’, maar nee hoor, allemaal bedrukte gezichtjes. Ik wil maar zeggen, de ware vrolijkheid komt van diep van binnen. Trouwens, het is een knappe fotograaf, maar de jeugdportretten van Rineke Dijkstra, daar wordt weinig gelachen.
Het heeft misschien wel voor een niet onbelangrijk deel te maken met de hekel die veel fotografen hebben aan een lachend portret. Niet omdat t zulke Sombermansen zijn, maar omdat een lach al snel tot een eendimensionaal beeld leidt voor de kijker. Er zijn tal van voorbeelden te geven van prachtige en intrigerende portretten met een lach, maar over het algemeen ben je als kijker onbewust geneigd net wat langer te blijven hangen bij een ‘serieuze’ blik, omdat je daar je daar zelf nog even de emotie bij moet zoeken. Wat niet wegneemt dat daarbij dikwijls heel erg veel vreselijk geposeerde diepte de holheid staat weg te poetsen.
PS Veel van de intrigerende lachende foto’s hebben trouwens ook weer erg te maken met eigen perceptie: zijn vaak foto’s van mensen waarbij je de lach niet meest voor de hand lijkt te liggen.
Nou neemt het VolkskrantMagazine ook een wel wat aparte plek in qua fotografie. Net of hun uitgangspunt is: het moet zo leip mogelijk, het moet nergens op lijken. En dan krijg je portretten waar de persoon met z’n ogen dicht op staat, half/geheel ontkleed is, fel bleek geflitst, wazig gekiekt, half verscholen achter voorwerp gefotografeerd, in een zo rommelig mogelijk decor etc. Soms is er wel een leuke foto, zoals verleden week, van die saxofonist.
Graag refereer ik aan een artikel uit Haarlems Dagblad van 22 november 2008 waarvan ik een kopie heb bewaard vanwege de kop: ‘Lachende ambtenaar krijgt alles voor elkaar’. Een citaat hieruit: ‘Een goedgeluimde ambtenaar die niet de acteur uithangt, ziet lastige beleidsstukken gemakkelijker voltooid en merkt dat burgers tevreden zijn.’ Een en ander geldt ook voor andere beroepsgroepen, zoals journalisten en docenten.
@Maarten: en voor spindoctors als Jack de Vries, geldt het daar ook?
Zelfde functie als de lach heeft het vraagteken? Op een vraag krijg je vaak een leukere reactie dan op een stelling! Ik bedoel dus: geldt dit ook voor vragen?