Ga naar de inhoud

Heenenweertaal

Je weet nooit hoe de dingen gaan. Stel dat de moderne Nederlandse taal wordt uitgeroeid, weggevaagd, geheel vergeten – in al zijn schriftelijke en mondelinge manifestaties – en over 5000 jaar vinden archeologen tot hun opwinding vlak bij elkaar, ergens langs de uiterwaarden van wat ooit de IJssel was, twee opschriften.

Het is niet veel, maar ze menen een aanknopingspunt te hebben om de oertaal te reconstrueren. Er zijn overeenkomsten in de beide teksten.

.

.

‘VEERPONT’ en ‘PONTVEER’?  Je zou het ze kunnen vergeven als ze op basis van hun beperkte corpus concluderen dat Nederlands een taal is waarin de volgorde van de delen in samengestelde woorden er niet toe doet. ‘Hansworst <> worsthans; zatlap <> lapzat; boekenwurm <>wurmenboek; huisraad<>raadhuis; koolraap <> raapkool; kunstkop<>kopkunst; windbuil <> builwind, etc.

Zelf zou ik de voorkeur geven aan ‘veerpont’. ‘Pont’ schijnt verwant te zijn aan het Latijnse ‘pons’/ponto – denk aan brug = hulpmiddel om over te steken. En ‘veer’ zal toch wel varen zijn, of vervoeren (zoals het Engelse ‘ferry’)?

De foto werd gemaakt bij Olburgen. De huisdichteres trad vandaag op in het innemende stadje Doesburg en we maakten er een weekendje van, met een fijne wandeling over de dijk.

.

.

Was Haarlem helemaal uit onze gedachten? Dat toch weer niet. Er werd rondgegaan met de pet / hoed om de kunst te subsidiëren en een van de collectehoeden droeg een stempel van Pettenfabriek / Hoedenmagazijn Lippits uit Haarlem. De trotse eigenaar informeerde of wij bekend waren met deze firma.

.

.

Nee, maar ik beloofde mijn best te doen meer te weten te komen over Lippits/Pitslip. Dat valt nog niet mee. Ze zaten in de Grote Straathout/Houtstraat [de advertentie is van 1907] en later wellicht aan de Kruisweg. Iemand die meer weet over de verkopers van deze hoofdddeksels/dekselhoofden????

.

.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen.

 

 

5 reacties op “Heenenweertaal”

  1. Pontveer of veerpont?
    Wat je blog bij mij opriep was: waarin verschilt een veerpont/pontveer van een veer? Dat laatste woord is toch het basisbegrip als het gaat om een vaartuig dat slechts dient voor het oversteken van een water.
    Na wat googelen kwam ik tot de conclusie dat een veerpont feitelijk functioneert als een brug. Niet zo vreemd, want het Franse woord voor brug is pont. Hij vervoert niet alleen mensen, zoals een voetveer, maar ook voertuigen, zoals auto’s. Een beetje veerpont vervoert zelfs vrachtwagens.

    Wel opvallend dat voetveer slechts in één hoedanigheid voorkomt; ‘veervoet’ is geen bestaand Nederlands woord.
    Zou het dan zo zijn dat ‘veerpont’ eigenlijk een aberratie is en het enige goede Nederlandse woord voor een dergelijk veer ‘pontveer’ is?

  2. Robert Noorlander

    Een pontveer is een veer (oversteekmogelijkheid over wster) met behulp van een pont, ook wel veerpont henoemd. M.a.w., een veerpont is een ding en een pontveer een instelling.

  3. @Robert Noordlander: Dan is een voetveer ook een instelling, zou je zeggen. Maar om de een of andere reden wordt het ding waarmee dat voetveer wordt onderhouden geen veervoet genoemd.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *