RaDa

Aan sommige onderwerpen waag ik me niet, of ik waag me er wel aan en dan vertil ik me of moet boven mijn macht werken.

Wist ik het altijd maar van tevoren, dat zou een hoop getob, gekramp en gehannes schelen. Voor het december-nummer van Straatjournaal had ik mijn zinnen gezet op een column met het thema geluk. Dat heb ik moeten bezuren!

Ik had de lat hoog gelegd, het moest om meer gaan dan een zoet sausje van Kerstig welbehagen. Nou was ik in oktober en november rijkelijk bedeeld met geluk, en niet alleen tijdens de vakantie in Schotland. Ik wilde het toespitsen op één intens beleefd moment, laat in de middag ergens op het eiland Mull, maar stuitte daarbij op mijn eigen grenzen.

.

.

Er is een intimiteit die ik niet aan wil / durf te gaan met lezers. Dan vlucht ik in flauwiteiten of relativering. Daar komt bij, als je je geluk rondbazuint, vráág je als het ware om een omslag. Nou ja, zo voelt dat. Evenmin lukte het me degenen uit mijn hoofd te verdrijven die gekweld worden door ‘the heart-ache and the thousand natural shocks that flesh is heir to’. Zwakken en ongelukkigen lazen afgunstig of cynisch over mijn schouder mee.

Na een middag en een avond ploeteren en persen had ik een wangedrocht van een column gebaard. Er was geen redden aan, het moest over een andere boeg. Ik wiste mijn 600 woorden, dat geluk ruw vervloekend.

Ligt het aan het genre? Ligt het aan mij? Gelukkig zijn er anderen die goed zijn met groot geluk. Al een aantal dagen draag ik een recente, handzame Herman Gorter-uitgave met me mee, Zie je ik wou graag zijn jou (Rainbow Poëzie, 200 pagina’s, samengesteld door Joni Zwart). Sommige gedichten kende ik al, maar nu resoneren ze sterker met me dan voorheen.

Er is een wijs van zien naar ieder ding,
Welk ook, die niets anders is dan een liefde.
Daarin begrijpt de geest, dat ieder ding
iets heeft als hij, en heeft het daarin lief.

.

.

Hopelijk, beste vogelaars, een goudvink (bullfinch)? Gekiekt bij Tobermory op Mull.

P.S. Als toegift een 12 jaar oud RaDa-stukje: Gekonfijt geluk. Zonder grote woorden, maar in zijn soort de moeite waard

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook

Enige jalousie de métier kon ik niet onderdrukken toen ik vanochtend de voorpagina van de Telegraaf zag! Wat heerlijk moet het zijn om met de hele redactie één strak gecoördineerd offensief in te  zetten – in dit geval tegen de 100 kilometermaatregel! Met één gewetenloze vijand: Greta Thunberg in schaapskleren, oftewel Mark Rutte.

Van een RaDa-stukje – jullie kennen die stukjes – wordt iedere letter, ieder leesteken met ziekelijke precisie gewikt en vervolgens gewogen. Ik schrijf zoals een gewetensvolle apotheker zijn ingrediënten mengt: een paar milligram neutrale, droge content, drie pipetdruppeltjes zuur, een afgestreken maatlepeltje vanille-extract en voor de spijsvertering vijzel ik er een mespuntje humorine doorheen. Zo werk ik hier al bijna 15 jaar aan de geestelijke volksgezondheid.

.

.

Toch, wat had ik deze week graag meegedraaid bij de Telegraaf, terwijl het krijgsgeroffel machtig aanzwol en de kanonnen in stelling werden gebracht. Je kunt alleen maar bewondering hebben voor koppen als ‘VVD slaat linksaf’, ‘Imago vroempartij aan diggelen’, ‘Stikstofspook’, ‘De burger wacht nog veel meer’,  ‘Heilige koe geofferd’ en (een citaat van een forens die als ze hem niet tegenhouden binnenkort met 130 het Hollands Diep inrijdt): ‘Met 100 is zo’n weg gewoon eindeloos.’

De RaDa-reda is vooral benieuwd wat er na het ingaan van de maatregel  gebeurt om 19.00 uur precies en alle gedupeerden nationwide binnen vier seconden accelereren van 100 (de hel) naar 130 (de hemel).

Mag ik voorzichtig afsluiten met een verzameling zoals ik die graag zie? Onpretentieus, onpoenig en tijdloos? Gezien in een prachtig oud huis in de binnenstad. Ik weet niet of het eierdopje een bedreigde soort is, maar stel dat het zo is, hoop ik dat de Telegraaf snel groot alarm slaat. (Haal de dop uit het slop / Dop of flop? / Laat het ei niet in zijn hempie staan! / Om met die knop, kom op voor de dop! – red vaderlands cultureel erfgoed!)

.

.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook

Straatjournaal november

Vroeger had je de erfzonde, de zeven hoofdzonden, de Tien Geboden en de schattige pekelzonden (kleine zondetjes voor huishoudelijk gebruik, zeg maar) en er waren eeuwen dat een beetje Christen doortrokken was van zondebesef. Zondebesef was overal, als een schimmellucht in een huis met klamme muren. Een mens kon geen goed doen onder Calvijn en kornuiten. Nou ja, jullie snappen hoe ik het bedoel.

Dat ging – de Heer zij geprezen – allemaal weer over en een paar eeuwen verder zappend komen we bij de sixties, toen alles mocht en kon en ook gebeurde. Het geweten leidde een rudimentair bestaan, overbodig als de mannelijke tepel of het staartbeen. Boetedoen, biechten en branden in de hel waren niet groovy.

En nu? Ik vroeg het me af toen ik die ketchupfles van €7,50 zag (waarover later meer) en de commentaren las na de moord op advocaat Derk Wiersum. Nederland was net uitgeroepen tot narcostaat. NRC-columniste Rosanne Hertzberger kapittelde de welgestelde druggebruikers, die niet alleen de Amsterdamse grachten verontreinigden met hun cokezwangere urine, maar maling hadden aan de ellende die ze anderen berokkenden. De bendeoorlogen werden een paar buurten verderop uitgevochten en afval van drugslaboratoria werd op het platteland gedumpt. Op Facebook poneerde dichter Bas Belleman de stelling: ‘Wie drugs gebruikt (…) mag zich medeverantwoordelijk voelen voor de moord op Derk Wiersum.’ In een ingezonden brief in Het Parool heette het: ‘Cokesnuiver heeft bloed aan zijn handen.’

Vooropgesteld, ik zou liever hebben dat de 75 miljoen euro die jaarlijks in poedervorm in Mokumse neuzen verdwijnt, werd overgemaakt aan een goed doel. Maar juist de wijdverbreidheid van het gebruik verdunt de schuld tot een soort homeopathisch bloed. Er zal door zo’n beschuldigende brief geen lijntje minder worden gesnoven. Hoogstens voegt hij iets toe aan het vage onbehagen en schuldbesef dat weldenkende en oppassende zielen alom aangepraat krijgen.

Je kunt gniffelen om die godvrezende calvinisten, maar hoe zullen historici over twee eeuwen tegen onze geestesgesteldheid aankijken? Schuld is overal, als stikstof. Veel schuldgevoel houdt vanzelfsprekend verband met klimaat en milieu: wij zijn allen verkeersgebruikers, dus niet alleen brommerrijders en SUV-patsers. Ook gasstokers en ongeïsoleerden hebben tegenwoordig iets uit te leggen. Maak de lijst zelf maar af, milieu- en schuldbewuste lezer.

Maar dan komt het: onze ‘vliegschaamte’ vermindert het aantal vluchten niet. Personenauto’s reden in 2018 de recordafstand van 120 miljard kilometer. Als je op de media afgaat, zijn alle megastallen te klein om de flexitariërs, fruitariërs en veganisten te herbergen. Helaas wijzen de cijfers anders uit: in 2018 werd meer vlees gegeten dan het jaar daarvoor.

Het eco-schuldgevoel zal navenant gestegen zijn, mag ik dat concluderen? Tel daarbij op al die andere gebieden waar we onszelf teleurstellen, omdat goede bedoelingen het verliezen van behoeftebevrediging en zelfmedelijden. Drugs hadden we al. Alcohol, fastfood, roken, snoepen, social media, gamen, porno, funshoppen, Netflix… Hele bedrijfstakken zijn erin gespecialiseerd om ons te verleiden en je moet wel een gediplomeerde heilige of een kluizenaar in de woestijn zijn om er weerstand aan te bieden. Als dat mislukt, wat vaak gebeurt, ga je uit frustratie weer iets doen wat je van jezelf niet mag en dat je je daarvoor schaamt helpt ook niet. Schaamteschaamte…

Zo creëren die duivelse verleiders hun eigen gat in de markt. Bij mijn groenteboer zag ik een forse fles tomatenketchup van de firma Verstegen. ‘Guilt free’, stond op het etiket. Die onschuld had niets met fair trade of duurzaamheid te maken; het ging om ‘no added sugar’. Arme moderne mens! Zie hem daar staan bij de kassa, met zijn dure fles. Nu nog iets vinden om die rode smurrie met een onbevlekt geweten op te spuiten.

.

.

Piri Piri-saus hebben ze ook.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook.

In een huis in een rustige buurt hier vlakbij wordt ingebroken; de bewoners zijn op vakantie. Er is niets ontvreemd, stellen ze vast bij terugkomst. Wel zit alles – ALLES, muren, lampen, meubels, tapijten – onder de ketchup en cola. Wat moet je  ervan denken?

Ik hoorde het net gebeurde verhaal vanmiddag in het café, evenals het volgende: een vrouw gaf een tuinfeest. Een van de gasten was iemand die ik kende en tamelijk hoog had zitten. Geen vriend, maar een goede gozer. Voor zover ik wist. Alleen trof ze hem tijdens het feest aan op de verder geheel verlaten bovenetage, naar eigen zeggen zocht hij de wc. Beneden was ook een wc, echt niet moeilijk te vinden. Hij is er nadien met geen woord op teruggekomen. Wat moet je ermee?

En dan dit: een jongeman voor wiens onschuld ik door het vuur ga, heeft al een tijd heibel met zijn buurman, die hem bedreigt en belaagt. Zoveel wist ik al. Vorige week escaleerde het. De buurman griste hem de bril van het hoofd en vertrapte die op straat. De jongeman maakte zich uit de voeten en deed aangifte. Een paar dagen later adviseerde een wijkagent hem in vertrouwen de aangifte in te trekken. Een veroordeling zou averechts uitpakken. Ze hadden het eerder bij de hand gehad. Deze ‘bekende van de politie’ werd er alleen maar agressiever en gevaarlijker van. Dus… Ja, dus wat?

Zomaar drie verhalen uit het vrijdagmiddagcafé – het was of ik werd voorgelezen uit de audio-krant van de Telegraaf. Staat de wereld op zijn kop?

.

.

Twee foto’s / een foto van de huisdichteres, vorige week in het Amstelpark

.

.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook

In mijn stukje Voor Inwendig Gebruik schreef ik al in 2006 over mijn verlangen naar een pretentieloos broodje. Zonder bijsluiter, zeg maar. Zoals vroeger, toen brood uitsluitend als medicijn tegen de honger diende. En voor zo’n simpel broodje moest je niet bij Van Vessem zijn, was de moraal.

Bakken kunnen ze natuurlijk heus wel en de winkel is om de hoek, dus af en toe doe ik er mijn bestellingen. Zo ook gisteren. Ik wees op een brood dat er lekker uitzag en Hollandsch Natuur heette. Die naam kon ik niet over mijn lippen krijgen, dus hield ik het bij een hoofdknikje en ‘Mag ik er zo een van u? Ongesneden?’
“Een Hollandsch natuur?”
Als ik het niet zei, dan het winkelmeisje wel. Ik mompelde een bevestiging en sloot af met een grapje. “Is er extra stikstof aan toegevoegd?”
Het meisje bleek niet verdacht op humor en begon direct aan haar vaste riedel:”Er zit zuurdesem in en wilde rogge, ongeboren tarwe uit Kafzand en …” Nou ja, zoiets. Zij kon het ook niet helpen… Wel goed brood trouwens.

****

Nog een komisch dialoogje, van gisteren. Bij de Raaks werden de huisdichteres en ik aangesproken door twee beteuterd kijkende meisjes van een jaar of vijftien, die hun benodigde informatie kennelijk niet via het 4G-netwerk binnen konden scrollen. Dus ja, ze mochten wat vragen. “Weet u misschien waar de Kunstlijn is?”

“Overal!” zei ik en wees op vijf vanuit ons standpunt zichtbare oranje vlaggen. Nee, ze moesten naar de Shag-shellstraat. We overhandigden ze onze Kunstkrant, opengeslagen bij de plattegrond, met daarop de Schagchelstraat en de andere 178 (?) locaties. Zo, we hadden onze bijdrage aan de cultuureducatie voor die dag weer geleverd.

.

.

Met 178(?) locaties wirwart het door je hoofd na een paar uur druk door de stad te hebben ge-nuel-gielest. Dit plafond van de Waalse Kerk maakte geen deel uit van de Kunstlijn, maar frappeerde mij wel. Evenals deze deur (vraag me niet waar)  – niets meer aan doen, beste schuurartiest!

.

.

Versta me niet verkeerd, ik heb veel moois en interessants gezien, maar bij thuiskomst had ik een broekzak vol visitekaartjes van kunstenaars en slechts een zeer onvolledig beeld waar ze bij hoorden. In de Egelantier, waarvoor de gemeente volgens het HD van vandaag 4,2 miljoen hoopt te beuren, hing/stond/lag een breed scala aan kunstwerken. Zoals dit. Vraag me niet van wie, alleen. 

.

.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook

Scepsis, ik neem er dagelijks twee theelepeltjes van in bij de havermoutpap. Als eenpersoons hoofdredactie kan je niet streng genoeg afstand nemen van modes, hypes en de waan van de week. Dus toen er in de media berichten verschenen over een mysterieus graffiti-poppetje dat her en der opdook in Haarlem – op elektriciteitshuisjes, regenpijpen, pin-automaten en lantaarnpalen – dacht ik direct aan een doorzichtige publiciteitsstunt.

.

,

Van wie anders dan de maker zelf, daar hoef je geen Sherlock Holmes voor te zijn. Het zwarte poppetje toont immers het silhouet van Eric J. Coolen en is geplagieerd uit diens eigen HD-rubriek ‘Verscholen Haarlem’. Vanzelfsprekend ben ik niet de eerste die dit vermoeden uitspreekt. De altijd energieke en montere tekenaar (geschat op zes Haarlem-boeken per maand) ontkent in alle toonaarden en roept het publiek zelfs op om mee te speuren naar de ‘dader’. Wie had anders verwacht? Hij speelt het spel voortreffelijk en veinst dat het een trouwe fan zo zijn bewondering uit.

Ik had gehoopt de bewijsvoering tegen Coolen voor de weekend-editie van het RaDa rond te krijgen. Echter, gisteren moest ik in verband met de ingevallen koude de kachel aanmaken en ging op zoek naar de pook. Hij stond niet op zijn vaste plek bij de kolenkit en toen ik me bukte om achter de kachel te kijken, hapte ik naar adem.

.

.

Ik zweer dat het Ampzing Genootschap hier de afgelopen jaren niet over de vloer is geweest! En de deur zit ‘s nachts stijf op het knipje. Even later vond ik nog zo’n zelfde Coolen-mannetje op de gasmeter. Nog gekker werd het toen de printer er spontaan een uitspuugde en ‘s avonds stond ik frontaal voor zo’n levensgrote zwarte gedaante op de scheerspiegel. Ik kon de slaap niet vatten en besloot mijn hallucinaties of dwangvoorstellingen op deze plek met jullie te delen, o zo normale en totaal niet paranormale RaDa-lezers. Welaan, toen ik wilde beginnen aan een nuchtere slotalinea die alles tot de juiste proporties terugbracht en mijn obsessie zou genezen, stonden ze daar. Dreigend op het scherm van mijn laptop, schouder aan schouder..

.

.

Het waren er vijf!!!!!

Het zou een pop-up-stadswandeling door Amsterdam worden en omdat de meteo-apps unaniem een downpour-wandeling voorspelden, was uiteindelijk alleen de organisator er, die des te blijer was dat de huisdichteres en ikzelf (Schotland-veteranen) ook waren upgepopt.

Het verzamelpunt was een koffiebar bij Station Zuid. Veel onidyllischer kan je het niet bedenken, maar even later waren we al in het Beatrixpark. Als enigen, leek het, wat je in een stad niet vaak meemaakt om 11 uur ‘s ochtends. Maar het was best te doen. Some people dance in the rain, others just get wet, stond er op een gele bol en wij wisten wel tot welke categorie we behoorden.

.

.

Dat park is prachtig en aan alles was gedacht: herfstkleuren, een kruidentuin, waterpartijen, een poserende reiger en toen het opklaarde ook baasjes met ravottende honden. Maar – misschien was het van de weeromstuit na al die ruige leegte op de Inner Hebrides – vandaag waren het de monumenten en artistieke scheppingen die de diepste indruk maakten.

.

.

Dit kunstwerk, dat er nog maar sinds mei staat, eert Jakoba ‘Ko’ Mulder (1900-1988), die als stedebouwkundige veel bijdroeg aan de totstandkoming van het Amsterdamse Bos en het Beatrixpark. Een fabeldier volgens sommigen, hetgeen door de kunstenaars (Liet Heringa en Maarten van Kalsbeek) niet wordt bevestigd. Die doopten het Future Past Glory. Hoe dan ook, het stond het daar op zijn fraaist, flonkerend in de zon (die alle apps in hun hemd zette).

Het park als geheel maakte een verzorgde, gekoesterde indruk. Thuis zag ik dat er een Vereniging Vrienden van het Beatrixpark bestaat. Het verbaasde me niet.

.

.

We vervolgden onze route via station RAI en het Amstelpark, al even mooi en gecultiveerd. Toen ik nog in Buitenveldert werkte mocht ik er graag een tussenuurtje doorbrengen. Ook hier stonden we stil bij een monument. ‘Rozenoord’ herdenkt de gelijknamige fusilladeplaats aan de Amstel in WO2.

.

.

Elke van de 140 stoelen herdenkt een geëxecuteerde; onder de stoel bevindt zich een naamplaat, die bij de 34 ongeïdentificeerde slachtoffers onbeschreven is gebleven. Zie ook de website.

Langs de Amstel liepen we terug naar het gelijknamige NS-station. Huh…? Het was pas half drie toen we weer in Haarlem terugkwamen, erg tevreden met alles.

Het HD opent vandaag met de financiële perikelen bij het Frans Hals Museum, dat de algemene reserves heeft opgesoupeerd de afgelopen jaren. Van museumzijde kreeg de krant een weinig verrassend ‘geen commentaar’; Ann De(penning)meester is zelden scheutig met inkijkjes in de bedrijfsvoering – denk ook aan de interne strubbelingen met haar personeel (onder wie de chef financiën!).

Het verwachte tekort van het Frans Hals bedraagt een paar ton – ondermaatse dwergpindaatjes vergeleken met de 850 miljoen die het project Zuidas extra gaat kosten bovenop de oorspronkelijke aanneemsom van 1,7 miljard. In het HD-artikel daarover kom ik een frase tegen waarvan ik hoop dat klussende RaDa-lezers die nooit hoeven bezigen: er dreigt een ‘optimalisatie van de versoberingen’. Wat moet je je daar concreet bij voorstellen? Je wilt een nieuwe etage op je huis zetten, gaat bij gebrek aan pecunia terug naar een dakkapel, die ook te duur blijkt, zodat je – optimaliserend en op zwart zaad – eindigt met alleen een daktuintje?

De RaDa-reda wandelde gisteren door de stad en kwam thuis met veel te veel foto’s voor één blogje. Neem alleen al de etalage van kantoorboekhandel Muijs, met als bijvangst de gevels aan de overkant van de Gedempte Gracht.

.

.

Maar laten we de dingen scheiden. De school vissen van Harry van der Tooren (als ik het goed ontcijfer) zwemt daar ter gelegenheid van de aanstaande Kunstlijn.

.

.

En dat dradencomplex link?

.

.

Duizenden bavocentristen zonder Google Maps en Stratenboeken veren verheugd op. Inderdaad, het is onze stad (laser-scherp).

En daarna (treuzelend in de Warmoesstraat) werd ik vriendelijk binnengenood bij het Hofje In den groenen Tuin. Maar misschien moet dat wachten tot een volgende keer.

Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook