Winkelcentra in de provincie lijken steeds meer op elkaar, schreven de kranten onlangs. Overal dezelfde druilerige Blokkers, identieke Marskramers en steriele Etossen. Hetzelfde verschijnsel zien we bij onderwijsinstellingen en ziekenhuizen en omroepen en energiebedrijven: ze profileren zich tegen de klippen op en hoe krampachtiger ze zich profileren, des te verwisselbaarder ze worden. En in de cultuursector is het geen zier beter.
Vorige week maakte Jaap Lampe, directeur van de Haarlemse Philharmonie, het programma voor 2007-2008 bekend. ‘Duidelijkheid en toegankelijkheid. Dat is het credo van de Philharmonie voor het nieuwe seizoen. Het publiek, vooral ook jongeren (…) moet weer gewonnen worden voor klassiek.’**
Geen kwaad woord over onze verbouwde Philharmonie – die is een sieraad voor de stad en vooral de kleine zaal vind ik een juweel. Maar Jaap, met permissie: dat credo van jou, het komt me zo bekend voor…
‘Duidelijkheid, toegankelijkheid, vooral ook jongeren’ … Blèh! Dat wordt al tot vervelens toe beleden door je collega’s in Heerenveen, Hengelo, Oss en Terneuzen. Overal wringen theaterdirecteuren zich in bochten om de jongeren te behagen. En iedereen doet mee aan die hypocrisie: violisten met zes jaar conservatorium en ongeneeslijke rauwe plekken onder hun kin van het vele studeren doen het voorkomen of hun leven pas zin heeft gehad als ze één toondove jongere even uit z’n zuiphut hebben gelokt met de concerti grossi van Hxc3xa4ndel.
En altijd gaat dat doelgroepdenken gepaard met opleukerij. Zo kondigde Jaap Lampe een Haarlemse primeur aan. Zit u allemaal stevig?
‘Tapas-concerten’
Kamermuziek met een Spaans accentje, met bij de prijs inbegrepen een glaasje witte wijn en tapas.
Nota bene: Pieter Wispelwey zit in die serie, en het fameuze Cello Octet Conjunto Ibérico – schitterende muziek, zonder meer, maar na de pauze zit het publiek uit te buiken, met een pens vol patatas bravas en albondigas(no. 4 op de menukaart: pikante gehaktballetjes in tomatensaus).
Op die manier kom je in een lose-losesituatie. Als de tapas-concerten aanslaan, komt er meer van die ongein. En als ze floppen, ligt de conclusie voor de hand: de opzet was ondanks alles toch nog te hoogdrempelig. Dus moet het nog duidelijker en nog toegankelijker, of nog lolliger.
- Onbeperkt Wiener Schnitzels eten bij walsen van Strauss
- Notenkrakersuites voor vegetariërs
- Vettebekconcerten voor luisteraars met grote trek, met in de zaal een verrijdbare FEBO-muur
- De incontinentieserie: Een matinee met 24 muzikale miniatuurtjes, met tussendoor steeds een korte pauze
- Afkolfconcerten voor jonge moeders
- Gustav Mahler interactief: het publiek bepaalt de volgorde der symfoniedelen met een speciale joystick.
- Drive-in strijkkwartetten: gratis toegang met je scooter.
Jaap, als ik jou en al die andere cultuurbazen een tip mag geven over die onbereikbare jongeren: hou eindelijk eens op ze te paaien. Want hoe meer jij tegen ze aanschurkt, hoe meer ze jou zullen versmaden. Draai het eens om. Wees een vent! Weer ze uit de concertzaal! Dat zou pas een Haarlemse primeur zijn: een cultureel jongerenverbod.
KLASSIEK ONDER DE 30? NOG EVEN NIET!
Op hun MP3-spelers kunnen ze naar een moppie Mozart luisteren, als ze per se willen, maar voor het echte werk – een concertbezoek – moeten ze zich eerst rijp tonen. Leg de lat voor de verandering eens HOOG. Wie op zijn 29eslaagt voor het examen componistenkennis mag zich inschijven voor een speciaal initiatie-concert.
‘Voor het eerst de stilte en intimiteit ervaren van die heerlijke Kleine Zaal, samen met bevoorrechte leeftijdgenoten, die net als jij ook allemaal nog concertmaagd zijn.’
En als het niet werkt, als over tien jaar De Philharmonie nog niet vol zit, kunnen we er altijd nog schuimparty’s organiseren of desnoods de tent helemaal sluiten. Dan hebben we ons in ieder geval niet geprostitueerd en gaan we met de ware liefhebbers knus naar Kadens of het Mosterdzaadje.
* Broodkast 14 maart
** De Haarlemmer, 8 maart 2007
.
Geweldig !