Ontgroening

Dat je als stadsmens met dierlijk onbegrip door agrarische streken loopt, werd er bij mij de afgelopen dagen weer eens stevig ingewreven. Dat hele platteland beschouw je onbewust als één grote, goed gerunde, voor jouw vermaak aangelegde kinderboerderij.

Dat drie ezeltjes in dezelfde wei bivakkeren als een ooievaar komt je als recreërende stedeling aanvankelijk niet eens merkwaardig voor.

We wandelden een paar dagen in de omgeving van Eefde (bij Zutphen) en de plaatselijke boeren hadden langs onze route al dan niet in samenwerking met het VVV allerlei fotogenieke dieren uitgezet.

Dit is een koe (die hoefde ik niet op te zoeken in mijn faunagids).

Ze graasde met haar soortgenoten vredig op de malse uiterwaarden van de IJssel, waar de binnenschippers de achtergronddecors verzorgden.

In het keurig groene weiland stonden schoongewassen, goed gedresseerde lammetjes, die ‘bèèèh’ riepen en hun rol volkomen naturel speelden.

Tot zover was het allemaal goed te volgen, en ook de indeling van het landschap kwam overeen met wat ik al meende te weten: je had de groene stukken voor koeien en schapen (soms met gele paardebloempjes) en de bruine stukken. Daar moest nog iets groens gaan groeien – aardappelen of snijbiet.

Groot was onze verwarring toen we twee erg echt uitziende boerenknechten met hun tractors over een egaal groen stuk zagen gaan. De tractors vraten al het groen in één keer op en lieten bruin achter. Weg weiland! Het was net een Gillettereclame, met Highglide Profusion mesjes die zonder weerstand door een wit zeeplandschap trekken en gladde stoppelvrije huidbanen blootleggen.

We waren het er ergens niet mee eens, maar die boeren wekten de indruk dat ze de hele Achterhoek nog moesten doen en niets anders wilden dan ongestoord doorboeren. Dus we hebben ze maar niet aangesproken.

In de avonden groeide mijn ontzag voor het boerenbedrijf. Want toevallig was ik bezig in (prachtig boek!) Steen op Steen van Wieslaw Mysliwski. De verteller is een Poolse boer die (behalve door oorlogen en het communisme) ook wordt geteisterd door ‘kweekgras’. Dan krijg je passages als deze: ‘Want als het kweekgras eenmaal opkomt, is er geen houden meer aan. Het vreet het zaad op, het vreet de aarde op. Je moet ergens een ploeg met een diepe schaar lenen en tot op de wortel van die ziekte zien te komen. En daarna met de eg eroverheen. Maar een eg zal niet alles bijeenrapen. Na de eg gaan we met zijn allen wat nog rest met de hand verzamelen. Daarna bemesten. Die mest mag ook nog wel even blijven liggen. Opnieuw omploegen. En dan lupine zaaien.’ (p.131)

Kweekgras, zou dat het geweest zijn…? En groeit er straks lupine?

Hoe dan ook, het boerenleven houdt niet op te verbazen, in dat opzicht is het net het echte leven. Bij thuiskomst lag er een NRC op de mat, met in de wetenschapsbijlage een artikel over wilde zwijnen. Mijn belangstelling was meteen gewekt, die hadden we ook gezien tijdens ons tripje: hun koppen hingen altijd in de pannekoekenhuizen boven de open haard. Een Wageningse ecoloog, Daniël Goedbloed, heeft nu met bloedmonsters aangetoond dat niet alle wilde zwijnen even wild zijn: 9 van de 88 door hem onderzochte exemplaren hadden ook DNA van tamme varkens (sus domesticus), en er was zelfs één volbloed bastaard, met een ondeugende papa die kennelijk had geprofiteerd van een moment van onoplettendheid van de boer om een slippertje te maken met een wild wief. Terwijl je als onwetend stadsmens denkt dat die beesten niets anders doen dan met gecoupeerde krulstaarten in toxische stallen wachten op het moment dat ze in vrachtwagens worden gedreven om in Italië te worden geslacht. Dus dat viel weer mee.

Naar het verspreidingsgebied van wilde zwijnen deed Goedbloed trouwens ook onderzoek. Zo houden ze zich in Berlijn graag op in de stadsparken, aangezien ze daar niet bejaagd kunnen worden. Slim, hè? Misschien een ideetje voor de Haarlemmerhout?