Iemand stopte me een kopietje toe van een stukje uit Restletsels: Jeroen Brouwers gebruikt Oek de Jong als boksbal.
De arme Oek – door Brouwers konsekwent aangeduid als Uk – kan geen goed doen: ‘… proza uit de rubberen zak, waar opoe warm water in goot en mee naar bed nam om haar botten warm te houden. (…) Uk als warmteknuffel in het ouwewijvenbed, Uk als voetstoof. Hij met zijn kouwe klassieker.’
Etceterovoort over het dertig jaar oude ‘jurkenepos’. Vermakelijk verbaal geweld, al vraag je je af welk doel zo’n exercitie dient. Ik zou er hier dan ook geen gewag van hebben gemaakt, als ik Brouwers niet zo dankbaar was voor een nieuw woordje.
‘Van Uks rollator kriepen de wieltjes.’
Kriepen!
Op het Grote Boze Wereldwijde Web is het woord dun gezaaid. Van Dale geeft (zoals je al vermoedde) ‘piepen, knerpen’ en de overdrachtelijke betekenis ‘klagen, steunen, kreunen’. Een ‘krieper’ is een kleinzerig iemand.
Mijn oren verkeren sindsdien in een staat van hoogste paraatheid. Ze kunnen niet wachten tot ze hun eerste onvervalste gekriep opvangen. En ik heb me voorgenomen ‘kriepen’ driemaal daags te gebruiken. Anders gaat het net als met ‘kniftig‘, dat is hier thuis helaas toch ook in onbruik geraakt.
Dat dit Zuid-Nederlandse woord anno 2012 dun gezaaid is, mag mede op het conto geschreven worden van… Jeroen Brouwers. Hij was de man die in de jaren ”60 als redacteur bij uitgeverij Manteau belast was met het ontvlaamsen van manuscripten van Belgische auteurs. En hij was niet de eerste. In Mijn Vlaamse jaren (1978) onthult hij dat het al jaren staande praktijk was dat Nederlanders Vlaamse boeken herschreven in de standaardtaal. Ook die van grootheden als Marnix Gijsen. Een beetje gechargeerd kan je dus stellen dat hij ons 10 kriepens heeft afgepakt om er ons eentje via dit schotschrift terug te geven.
En overigens ben ik van mening dat Sylvia nog een flink tijdje stadsdichter moet blijven!