Geen der media is zonder zonde, als ik Jean-Pierre Geelen moet geloven in zijn VK-column ‘Uit beeld’ van vanochtend. Van AD, NOS, RTL Boulevard tot en met NRC Handelsblad, dat vorige week ‘het hele verhaal’ wilde vertellen: ze hebben zich als aasgieren (nou ja, dat schrijft JPG niet, maar hij insinueert het) op het mysterie van de verdwenen meisjes Kris en Lisanne gestort.
Geelen vraagt zich af wat hen dreef zo veel aandacht te besteden aan ‘een dramatische, maar in de kern toch hoogst uitzonderlijke en vooral particuliere kwestie’, die daarmee verwordt tot een ‘dagelijkse horrorserie waarvan iedere bredere betekenis ontbreekt. De journalistieke energie die de media erin steken, staat in geen verhouding tot de maatschappelijke relevantie.’
Maatschappelijke relevantie? Mwah… daar kun je leuk over hakketakken, net als over ‘functioneel bloot’. Niettemin, ik snap wel waar Geelen zijn pijlen op richt. Het toeval wilde alleen dat zijn eigen Volkskrant mij net daarvoor voor het eerst had meegesleurd in het Panamese regenwoud. Ja, voor het eerst. Ik heb ook zo mijn no-go areas in de kranten (je leest niet alles en iedereen) en hoewel de verdwijning van Kris en Lisanne me niet was ontgaan, had ik de ontwikkelingen slechts zijdelings gevolgd.
De drie pagina’s lange ‘reconstructie’ door Maud Effting en Anneke Stoffelen wist mij wél te boeien. En naarmate de beklemmende details zich aaneenregen, verlangde mijn verliteratureluurde geest steeds meer naar ‘het hele verhaal’ in de handen van een erkende meesterverteller.
Wat zou Graham Greene of Evelyn Waugh niet hebben gekund met het gegeven dat die argeloze meisjes waarschijnlijk hoopten op een frisse wandeling? Een dagtochtje langs het zogenaamde Pianistatrail, dat in de Lonely Planet wordt aangeduid als ‘a pleasant day hike’. Graag zou ik in een roman een paar hoofdstukken lezen over de cynische, aan lager wal geraakte broodschrijver die dat heeft neergepend. Met alle gevolgen van dien. De lokale gidsen vermoeden dat hij zelf nooit in de omgeving is geweest. Hun uitlatingen over westerse ‘backpackers’ liegen er evenmin om; die trekken doodgemoedereerd op hun eigen houtje de jungle in. Ze hebben geen 25 dollar over voor een gids, ‘maar 15 dollar voor een fles rum, leggen ze zo neer’.
Het VK-artikel gewaagt van ene Daan Smit (24), die samen met een vriendin in onderkoelde toestand werd aangetroffen op de top van een vulkaan. En zo zijn er meer. Dat het bereik van je gsm op een door noodweer gestriemde Panamese berghelling minder is dan op het Leidseplein komt voor menige weldoorvoede blonde toerist als een verrassing.
Nu het woord vulkaan toch gevallen is, de geëigende kandidaat voor een boek met dit thema zou natuurlijk Malcolm Lowry zijn geweest. Tussen de ongelezen boeken op een bijzettafeltje pluk ik The Voyage That Never Ends (fictions, poems, fragments, letters) en blader: één reisverslag/dagboek heet Through the Panama. Een paar blozende, onbedorven Duitse of Nederlandse studenten tegen een decor van liederlijkheid, verval, demonen en buitenaardse krachten – daar had Lowry wel weg mee geweten.
Maatschappelijke relevantie? Misschien vindt de algemene fascinatie met de verdwenen meisjes eerder zijn oorsprong in een vaag besef van eigen naïviteit. Honderdduizenden toeristen gedragen zich in verre gebieden of de wereld een pretpark is, waar dezelfde veiligheidsvoorschriften en gedragsregels gelden als in de Efteling of Bobbejaanland . En als het dan met iemand misgaat zonder dat de ANWB Alarmcentrale op tijd ingrijpt, zijn ze geschokt. Dan willen ze acuut ‘het hele verhaal’.