Even uit de school klappen: ik geef al 35 jaar les. Twintig jaar in Zaandam, tien in Buitenveldert en de afgelopen vijf in Velsen-Zuid.
Zou ik het zo wéér doen? Zou ik leraar blíjven als de pensioengerechtigde leeftijd werd opgetrokken tot 85 jaar? Is er aan mij een groot (ander beroep naar keuze) verloren gegaan doordat ik levenslang aan het onderwijs zat vastgebakken? Tja… nou… ach…
Misschien moet ik het hier laten bij de constatering dat ik niet verbitterd ben en in mijn vertrouwde, muffe lokaal 1 nog regelmatig mooie en interessante momenten beleef – naast andere momenten. Vijfendertig jaar overzien is ondoenlijk. Ga maar na: in die periode had ik een slordige vier à vijfduizend verschillende leerlingen. Die pakken op een gegeven moment hun diploma / biezen en trekken de wijde wereld in. Zoals dat hoort. Never to be seen again.
Incidenteel loop je er een tegen het lijf. Meestal is dat leuk, al kan het heel anders uitpakken: een oud-onderwijzeres die ik ken liep door een obscuur Amsterdams steegje, toen drie jonge gasten aan haar tas begonnen te sjorren. Ze verzette zich verwoed, waarop een van de belagers haar herkende: “Hé jongens, het is juf Reina!” En weg waren ze.
Sommige oud-leerlingen herken ik, anderen blijk ik finaal vergeten – gênant, maar het is niet anders. Afgelopen zondag zond de KRO een aflevering van De Reünie uit met een 5-havoklas van het Zaanlands Lyceum. Examenjaar 1997, toen ik daar werkte. Ik had ze niet allemáál in de klas gehad, maar het was voor mij bijzonder te zien wat er van ze was geworden. Sommigen waren blijven kneuteren in de Zaanstreek (niks mis mee), maar er waren er ook die hun vleugels wijd hadden uitgeslagen en zich hadden ontwikkeld op een verrassende manier. Dierenarts in Qatar bijvoorbeeld (tussen kamelen en luipaarden). Een ander had twee jaar in Utah geleefd, in een Mormonen-gemeenschap en doceerde nu psychologie aan een Amerikaanse universiteit. Roxane, een net iets te braaf, plichtsgetrouw meisje, had onlangs haar carrière als stewardess abrupt beëindigd en leefde op een berg in Ibiza – ver van de beschaving, in een yurt.
Het programma deed iets met me. De volgende dag in lokaal 1 keek ik op een andere manier de klas in. Ik was me er sterk van bewust dat ik al die leerlingen die ik beroepshalve idioom, grammatica en sonnetten door de strot duwde, over 17 jaar tegen kon komen. Volwassen. Het geschopt tot straatrover, met een beetje pech, of volkszanger of toponderzoeker, topmoeder of goeroe, in ieder geval tot iemand die nu alleen nog in de kiem aanwezig is. In een van de vele kiemen waarvan het de vraag is welke er opkomt.
Die dag strooide ik wat nadrukkelijker met Pokon dan anders, want je weet maar nooit.
Dag Marius,
Mooi stuk dit, als oud-collega van jou op het Zaanlands Lyceum heel herkenbaar. Ik heb veel van deze ‘kinderen’ in de klas gehad. Dank voor de link naar de uitzending van “De Reünie”. Ik had het programma gemist, omdat ik aan het andere eind van de wereld zat (Nieuw-Zeeland). Als webmaster van “Marijas” heb ik dit verhaal opgenomen in jouw serie columns over het onderwijs: http://members.chello.nl/m.jaspers5/menuonderwijs.html. Ik vind het er heel geschikt voor. Ik hoop dat je het met mij eens bent.
Arno
Ha Arno, In Nieuw Zeeland had je P. Casteleijn kunnen tegenkomen. Of een getatoeëerde Maori. Ja, ze waren braaf, die gassies van ’97.
Mijn meester in de 4e klas had ook al het idee dat wij het tot van alles en nog wat konden brengen.
En Marius, een beetje zuinig met de Pokon. Denk aan die tachtigster van Marken: onaangenaam doen, daar word je slim van.
@Arno: Ja, prima natuurlijk – fijn om alles daar bij elkaar te hebben. Heb je gouwe-ouwe Ben de Gr. B’brouwer nog gezien? En Nieuw Zeeland… wrijf je het er niet teveel in bij de nog niet gepensioneerde medemens?
@schulp: Het gaat vanzelf weer over. En ja, leve de bejaarde haaibaai! Die had zo ontsnapt kunnen zijn uit een boekje van Peter v. Straaten!
@ Schulp
Dag Arend! Het was goed te horen dat het beter met je ging. Ik hoop dat dat nog steeds zo is. Ik ben Peter C. en I. niet tegengekomen. Ik weet dat ze in NZ zijn. Ik heb nog regelmatig contact per e-mail met Peter, voornamelijk over literatuur. Die Maori’s heb ik wel gezien, ze hebben zelfs tatoeages op hun billen … Wat de Pokon betreft: van mij mogen ze die ook aan docenten geven.
@ Marius
Sorry. Helpt het als ik zeg dat ik ook nog in Hong Kong was? Ik heb een mooie reis gemaakt. Als je over 25 jaar gepensioneerd bent en naar NZ wilt heb ik nog wel enkele tips voor je. 🙂 Ik heb Ben dGB inderdaad gespot. Ik zie hem trouwens regelmatig. Wij zijn goede vrienden geworden. Ik ben ook de webmaster van zijn fotowebsite: http://www.bgbpix.nl.