Ga naar de inhoud

Gedenken

We pakken de draad weer op en nee, vrees niet, het RaDa wordt geen Zwada.

.

zwaanswijk

.

Maar op 23 april schreef ik in Pluimstrijkerij over de poetsstrapatsen van een zwaan in het Wed. Daarna vertrok ik met de huisdichteres en mijn moeder naar Polen (de twaalfde verjaardag van het RaDa op 24 april ging in stilte voorbij) en in Krakau zag ik gisteren in de rivier de Wisla (Vistula) dit gezelschap. Ze doen de dingen daar toch weer ietsje anders.

Het was een reis met te veel indrukken om in een of twee haastige logjes te persen. Maar na thuiskomst gisteravond sloeg ik de NRC open bij de televisierubriek van Hans Beerekamp, over de hausse aan oorlogsdocumentaires: ‘Auschwitz is meer dan ooit in trek’. Aanleiding was een Brandpunt-rapportage van Henk van der Aa over het kamptoerisme. De verslaggever had zo zijn bedenkingen, onder meer over het hakenkruismotief in vloertegels in de Schindler-fabriek, waar wij dinsdag toevallig ook waren.

Ons bezoek was een beklemmende ervaring, maar niet van het soort dat je zou verwachten. Het was druk, het was warm, het was onoverzichtelijk en schemerdonker. Gidsen versperden met hun groepen de doorgang en toeterden in het Pools, Engels en Frans; om ons inlevingsvermogen te stimuleren klonken her en der geweersalvo’s en kanonnengebulder. Halverwege de route langs de gruwelen was mijn piëteit wel zo’n beetje verdampt; ik zocht alleen nog maar egoïstisch naar de bordjes Exit en verlangde naar de lompe Poolse garderobevrouwen en frisse lucht. Deernis komt niet op commando.

.

tripadvisor

Tripadvisor over Schindler’s Factory

In de rij taxi’s buiten het museum was er maar een waarvan de chauffeur in zijn wagen zat. De anderen klitten samen en rookten. Ik opende het portier en schrok van het mismaakte sujet op de bestuurdersplaats. Spichtig, gebrild hoofd met gehavend gebit; hij had een bochel en hing onderuit gezakt. Ik frommelde een stadsplattegrond onder zijn neus en wees op een plek in het centrum. Stare Miesto? Hij noemde zonder aarzeling een bedrag dat aan de hoge kant was. Ik knikte, 40 zloty was goed. Een klauwachtige hand rees op en vond met moeite de versnellingshandel; de chauffeur verhief zich tot zijn maximale hoogte. Zijn spitse kin kwam amper boven het dashboard uit. Hij propte met zijn andere hand een karamel in zijn mond en toen waren we klaar voor de reis.

Het rijden ging. Dat wil zeggen, we reden en er deden zich geen hachelijke situaties voor. Hij zei niets (hij kauwde karamel) en ik stelde geen vragen, over zijn rijbewijs, zijn levensverhaal of zijn misvorming. Ik speculeerde wel. Of het toevallig was dat hij bij dat voormalige joodse getto stond of dat hij misschien een reïncarnatie was van een koetsier uit de tijd van Isaak Babel of Joseph Roth. Of hij was verschenen om mij een wijze les te leren of te straffen wellicht voor mijn oneerbiedige vlucht uit dat museum.

.

ghettonuurkrakau

.

PS In de wijk Podgórze staat nog een laatste stuk van de gettomuur overeind. Hier kon je in ieder geval wel alleen zijn met je gedachten.

Paars PS In de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *