Mag ik alvast een woord van het jaar nomineren voor 2020? Met dank aan de huisdichteres? Anders dan de meeste winnaars sinds 2014 (dagobertducktaks, sjoemelsoftware, treitervlogger, blokkeerfries en boomer) houdt het geen politieke stellingname of veroordeling in – daarom zou een uitverkiezing op zich al een verademing zijn.
Het begon ermee dat ik als vers gepensioneerde het voornemen opvatte de waan van de dag aan me voorbij te laten gaan en me meer te verdiepen in ‘deep time’ en andere onmodieuze onderwerpen: geologie, paleontologie, archeologie. Of korstmossen bijvoorbeeld. Tot op heden is er van driftige studie nog geen sprake, helaas. Want hoe gaan die dingen?
In oktober op Mull kocht ik voor £4,99 een gelamineerde brochure met korstmossen – je moet ergens beginnen. Er stonden afbeeldingen op van de 63 bekendste soorten. 63?!?! En dan te bedenken dat er 1700 soorten zijn in Groot Brittannië en Ierland… De meeste zo klein als gestampte muisjes; het blote oog is voor het determineren ontoereikend. Tot mijn schrik bleek je ‘lichen’ (korstmos) ook nog anders uit te spreken dan door mij al 45 jaar verondersteld: niet [liesjen] maar [laiken], zoals je bij Facebook een bericht kunt ‘liken’.
Vooralsnog blijft het er dus bij dat ik af en toe treuzel bij stenen en bomen en een foto maak van groene of gele aankoeksels. De afgelopen week waren we op het eiland Sanday in Orkney (vandaar de RaDa-stilte ook). Op de zerken leefden de korstmossen zich uit met onkarakteristieke uitbundigheid. Mijn motivatie was direct terug!
.
.
Vanmiddag ontvluchtten we meteen na thuiskomst de stad en toen zagen we de ‘mosmuis’. Geen korstmos maar gewoon(?) mos, dat soms een tapijtje vormt, maar soms ook kleine kussentjes.
.
.
Deze lag los op de grond, maar het mooiste is het als de ‘mosmuis’ op een muurtje groeit, of in een voeg. En heel soms zie je een mosmuis met staartje.
.
.
Mocht de huisdichteres ooit nog in aanmerking komen voor de P. C. Hooft-prijs, hoop ik dat de jury deze taalvondst in zijn overwegingen betrekt. Zo, en dan nu eens kijken of Haarlem al iets aan actualiteit heeft gebaard dit jaar.
Paars P.S. : in de zijbalk kun je je abonneren op het RaDa – je krijgt dan een emailbericht zodra er een nieuw stukje is verschenen. EN ik zit (in ieder geval de komende maanden) op Facebook
Ik voel ook enige uitspraakschaamte, maar ben wel eens pijnlijker uitgegleden, zoals toen ik in Glasgow de weg vroeg naar Sauchiehall Street.
li·chened [‘laikfnd, ‘litsnd] (bijvoeglijk naamwoord)
bedekt met korstmos
geniaal, ik ben voor
@Joost: Ja, grappig hoe goed je geheugen is voor dat soort fouten. De eerste keer dat ik liftte in Engeland moest ik naar Hereford. Je raadt het wel verder…
Ach ja, Engelsen en hun uitspraak. Ik was een keer in Beaulieu in het New Forest.
Sosihel, erfurt, boelie? Nu wil ik het weten ook!
Nou, ik ook even over Engelse spelling en uitspraak, dan.
Recent ontdekt: Hartlepool (kustplaats in het noordoosten) wordt uitgesproken als Hartliepoel. Woolwich: Woelitsj (zonder ‘w’), terwijl de ‘w’ in Ipswich wèl wordt uitgesproken.
In Schotland kan het door de invloed van het Gaelic nog merkwaardiger uitpakken, maar dat terzijde.
Qua mossen: we delen een fascinatie. Al wandelend maak ik regelmatig close-ups van mossen en korstmossen. Fraaie miniatuur-landschapjes en tuintjes. Korstmossen schijnen ook indicatoren voor luchtkwaliteit te zijn. Vanuit onze dakkapel blijken we, volgens jouw definitie, uit te kijken op een paar mosmuizen, die vanuit de naden tussen de dakpannen van de buren groeien.
Soortenkennis heb ik niet, maar nu ik erover nadenk, begin ik dat bijna als een gebrek te beschouwen.
@Rene: de uitspraak van die Schotse straatnaam blijf ik je schuldig, maar Hereford = Èhrieford en Beaulieu = Bjoelie.
Dank voor de leuke reacties, iedereen (of ‘murky bjoekups, zoals ik een Schot ‘merci beaucoup’ hoorde uitspreken)