Straatjournaal is uit, met mijn column:
Hoe simpel was het vroeger als je mensen te eten kreeg. Ik heb het over 2019.
Als gepassioneerd thuiskok houd ik sinds jaar en dag nauwgezet bij wat ik mijn gasten voorzet, zodat ik niet in herhaling verval en mijn handgevouwen kiploempia’s of chipolatapudding à la Marius met een triomfantelijke zwaai van het antiek zilveren dienblad presenteer aan iemand die een vorige keer met een sip gezicht zat te pitsen. Hoewel me dat zelden overkomt, al zeg ik het zelf. Meestal likken ze hun vingers af bij mijn keukencreaties.
Ik heb een aantal klassiekers op mijn repertoire (succes verzekerd) maar ik hoed me ervoor vast te roesten; ik houd de culinaire modes bij en pas de receptuur aan aan de nieuwste inzichten op het terrein van de voedingsleer. Ook stel ik er een eer in om speciale wensen van mijn gasten te honoreren. Vegetarisch, glutenvrij, anti-obees, daar draai ik mijn pollepel niet voor om. Maar sinds kort is er iets radicaal veranderd. Ik moest even slikken toen ik argeloos bladerend door de gekalligrafeerde menu’s van vorig jaar (die maak ik altijd om het etentje extra cachet te geven) dit tegenkwam.
- Crudités (witlof, bleekselderie en rettich)
- Aspergecrèmesoep
- Tempura van bloemkool en drie soorten witvis met rozetjes van aardappel- pastinaakpuree
- Blanke vla met slagroom en witte bessen
- Koffie verkeerd met een bonbon van melkchocolade
- Wijn: Pinot Blanc d’Alsace 2014
Goed te hachelen, denkt u? Inderdaad, het was een smulpartij. Maar stel dat ik dat menu laat rondslingeren en iemand bekijkt het met de ogen van nu, dan denkt hij waarschijnlijk dat ik kookte voor een galadiner van de Ku Klux Klan. White supremacist cooking!
Nou moet ik bekennen dat ik niet alle moderne gevoeligheden deel op het gebied van diversiteit en racisme. ‘Woke‘ kan je mij bepaald niet noemen. Een paar jaar geleden zei ik nog onbekommerd ‘neger’, me er niet van bewust dat ik tot een uitstervende minderheid behoorde (de laatste negerzeggers). ‘Indiaan’ en ‘Eskimo’ schijnen ook taboe te zijn, Begrijp me goed, ik zet mijn hakken niet in het zand. Met Zwarte Piet ben ik bijvoorbeeld helemaal om, zonder rancune. Een ‘stondpunt’, noemde iemand laatst zo’n veranderde opvatting. Maar dan nog loop ik tegen dingen aan. Zo ontgaat het mij ten enenmale wat er te winnen valt als je ‘slaaf’ vervangt door ‘tot slaaf gemaakte.’
Nou wilde het geval dat ik mijn lesbische zus en haar Surinaamse partner te gast kreeg. Toffe meiden, we lachen heel wat af samen, zolang ik me niet op glad ijs begeef. Dan krijg ik héél veel wind van voren. De dames zijn dankbare eters, alleen dit jaar hikte ik ergens tegenaan. Waar ik voorheen joyeus de ingrediënten in de pan mikte, op gevoel, kwam iedere beslissing me beladen voor. Mijn eens zo knusse keuken was een ideologisch mijnenveld. Witte peper of zwarte? Of toch roze? Witte bonen, bruine of zwarte? Black beans matter… Werd het niet te fallisch, met schorseneren én soepstengels? En als je ergens racisten vindt is het onder groentekwekers, die niks te schaften hebben met diversiteit: alle komkommers recht, alle sperziebonen groen. Veel specerijen hadden een koloniaal verleden. Moest ik daar excuses voor maken?
Op een gegeven ogenblik was ik het zat. Een boos wit mannetje in mij gooide olie op het vuur: “Kieper de hele zwik in de blender en dien een schaal beige smurrie op!” Ik kalmeerde hem en stelde een veilige, politiek correcte maaltijd samen. Dacht ik. De dames zaten gereed. Ik zette alvast de slabak op tafel en meldde overbodig: “Gemengde sla!”
Fout! Vier ogen schoten vuur en uit twee monden werd ik fel gecorrigeerd: “Tot sla gemaakte!”
De dingen veranderen inderdaad in hoog tempo.
Nog maar een paar maanden geleden had ik nog nooit van de kwalificatie ‘ woke’ gehoord. Wat achteraf neerkwam op te weinig DWDD kijken, want Matthijs van Nieuwkerk heeft al in 2018 in dat programma aan zijn tafelgenoten gevraagd wat het betekende.
Toen ik erop stuitte leek dit de vertaling te zijn: dat je jezelf heel erg bewust bent van wat er allemaal speelt in de maatschappij. Een betrekkelijk ‘waardevrije’ interpretatie, dus. Jezelf ergens van bewust zijn betekent namelijk nog niet dat je er een mening over hebt.
Maar nu maak ik uit jouw stukje op dat ‘woke’ tevens inhoudt dat je “alle moderne gevoeligheden (…) op het gebied van diversiteit en racisme” deelt.
Wat meer is: vanmorgen las ik ergens in de krant dat de Trump-aanhang in de VS van mening is dat de Democraten ook ‘woke’ zijn. Want ze delen alle gevoeligheden van de zwarte bevolkingsgroep en andere minderheidsgroeperingen.
Waarmee (in ieder geval voor de Trumpisten) ‘woke’ zo’n beetje synoniem is geworden met ‘politiek correct’. Dat op zijn beurt nou niet direct een label is wat een moderne witte persoonlijkheid (een millennial, zeg maar) opgeplakt wil krijgen.
Moeilijk hoor.
Als je dat doortrekt, was ik in 1964 een tot soldaat gemaakte, want tegen mijn wil. Als je tot iets gemaakt bent, dan bén je dat dus. Dat is inherent aan “gemaakt”. Die constructie is wat mij betreft een schijncorrectheid waarmee men het doel ver voorbij schiet.
Wat de pinot blanc d’Alsace 2014 betreft: op dit moment zijn wij in de streek. De riesling, de gewurztraminer en de pinot gris hangen hier vol en volop aan de struiken. Hier en daar geplukt en geperst. Na gedegen, eigen onderzoek ben ik tot de conclusie gekomen dat geen het tot mijn favoriete wijn gebracht heeft…tenzij, tot afschuw van de waardin, ik de glazen mixte en daarna enigzins beschonken terug naar ons onderkomen waggelde. Mooi stukje!