Ja, ik weet het, spuit elf geeft ook modder; dat boek is van 2018, inmiddels aan zijn 3e druk toe en het werd al bekroond met de Anton Wachterprijs. Daar komt bij, ik heb het niet eens zelf gekocht in de betere boekhandel, maar kreeg mijn exemplaar van een vriend, die het voor €1,25 had meegegrist bij een kringloopwinkel.
Ik heb het over Onder het ijs van Ellen de Bruin. Kan het Ministerie van Onderwijs daar niet 60.000 exemplaren van kopen en die bij wijze van leesbevordering verspreiden onder alle 4e-klassers van havo en vwo? Waarschijnlijk is Prometheus wel bereid tot een slinkse deal en dan hebben die kinderen écht wat… Voor elk wat wils: de grote thema’s (dood, rouw, initiatie, onmogelijke liefde), de nodige seks en dronkenschap (vakkundig gedoseerd), maatschappelijke thema’s (het boek gaat over een internationale poolexpeditie waar ook oliemaatschappijen veel belangstelling voor hebben). Voeg daaraan toe (voor bèta-boys en -girls) wetenswaardigheden over geologie, fossielen, ecologie en het mariene leven, van ijsberen tot eencellige algen (Bas, de 21-jarige hoofdpersoon is gefascineerd door haar ‘dinootjes’, dinoflagellaten). En als voorbereiding op het academische milieu is er de hiërarchie en kinnesinne tussen de onderzoekers op het schip, of het gekonkelefoes in het koffiehoekje van de vakgroep. Die lesplannen voor hollandici schrijven zichzelf en leerlingen hebben coronatussenuren genoeg om het boek in een week uit te krijgen.
Zelf genoot ik vooral van het plezier dat Ellen de Bruin in het schrijven van haar debuut gehad moet hebben. Ik kende haar van journalistieke bijdragen aan de NRC Wetenschapsrubriek, maar hier leek ze volmaakt in haar element – als azolla* in een subtropische zee.
Rancune, geborneerdheid en frustratie staan literair succes niet in de weg (lesplanopdracht: bedenk zelf vijftien voorbeelden van misantropische auteurs die meesterwerken schreven), maar als je Ellen de Bruin leest over katten, eten, poollandschappen, Amsterdam, grondboringen en een Engelse snollebollentweeling die walvisonderzoek doet, denk je vanzelf goh, wat een leuk mens moet dat zijn: nieuwsgierig, spontaan, grappig en intelligent. Goed gezelschap. Nou, ik hou op, anders wordt de huisdichteres jaloers, voor het eerst van haar leven. Dus voor wie Onder het ijs nog niet kent, aarzel niet er €1,25 voor neer te tellen. Of zoek een vriend van wie je het kunt krijgen. Of nog beter, koop het gewoon morgen bij de Kennemer Boekhandel of AB of De Vries. En ik kijk ondertussen uit naar de opvolger.
*Kroosvaren (speelt een rol bij de ontknoping van het boek)
P.S. Voor mijn andere leesbevorderingsplan zie MBATVGFOL
Ik geef toe: voor ik dit stukje las, had ik zelfs nog nooit van Ellen de Bruin gehoord.
Maar het kan nog erger.
Kort geleden las ik ‘De graanrepubliek’ van Frank Westerman. Dat boek is al meer dan twintig jaar oud. De naam Frank Westerman zei me tot dat moment niks. Van ‘De graanrepubliek’ stond me vaag bij dat ik de titel wel eens in een beschouwing van die of gene voorbij had zien komen.
Inmiddels weet ik dat het een klassieker is binnen het Nederlandse non-fictie genre.
Volledig terecht overigens, wat mij betreft.
Maar op dit laatste oordeel zit ondertussen natuurlijk niemand meer te wachten. Over onder een steen liggen gesproken..
@Hans Valk: een rubriek ‘De vertraagde recensie’ zou best aardig zijn. Of ‘De tweede recensie’ / de ‘rerecensie’. En ja , dat boek van Westerman is grandioos!
Dank voor de tip. Prachtig boek .