Dominee in spijkerbroek

Heeft de wetenschap al een hersengebiedje ontdekt dat gretig clichés en karikaturen opslaat en streng bewaakt? Om niet te zeggen koestert? Of is het hele brein zo’n gebied?

NRC was gisteren terug in Heerde, een van de zwaarst door corona getroffen plekken, met 88 doden op 18.000 inwoners. Eind december belichtte de krant de innerlijke tegenstellingen en spanningen in het streng christelijke dorp op de Veluwe (zie hier); zaterdag tekende Janneke Koelewijn een fijngevoelig portret van dominee André van der Graaf en zijn gezin. André (39) lag tweemaal op de IC met Covid en keek de dood in de ogen. “Ik weet nu dat ik er niet bang voor ben. Het leven spreekt niet vanzelf, dat weet ik van jongs af aan, en waarom zou ik niet aan de beurt zijn?”

Blikvanger bij het artikel is de zwierige paarse jurk van vrouw Maaike (39), waarmee ze flanerend op de Rue de Rivoli geen slecht figuur zou slaan. De dominee heeft een gesoigneerd baardje en draagt een strakke spijkerbroek. De paarse  jurk was niet de reden dat ik besloot naar Heerde te fietsen. Het was een impulsieve actie – de veerpont hierachter heet ‘pont Wijhe Heerde’, het ligt maar 8 kilometer hiervandaan, aan de andere kant van de rivier. Dus als Heerde dan toch de krant haalt…

De tocht erheen (ik reed een driehoek via Wapenveld) was een feest. Maar hoewel ik dus beter wist dankzij de krant, veranderde mijn bestemming steeds in zijn 19e-eeuwse gedaante. Om het te betreden moest ik zwarte kousen over de waslijn opzij schuiven en mij een weg banen tussen een haag farizeeachtige, Bijbelteksten uitspuwende ouderlingen. In Hoorn (vlakbij) zag ik vatenfabriek G. J. Stijf en knikte instemmend. Ja, zo zijn ze!

Dus ik ervoer het als een teleurstelling dat ik in Heerde direct een wellness- / massagesalon passeerde. En toen ik een foto wilde maken van de grimmig ogende Ontmoetingskerk, moest ik eerst een vrouw in een strakke leren broek laten passeren.

Heerde was groter en zondiger dan ik me had voorgesteld (al hád ik het kunnen weten); bij een grote natuurvoedingswinkel kocht ik kefir van Rauw Power; het waren leuke mensen daar, dus ik polste ze over hun beroemde dominee in spijkerbroek. “Oh, hebben we hier een dominee dan?” Met een knipoog, maar ze hadden het artikel niet gezien.

Terugfietsend voelde ik me niet helemaal bevredigd – alsof je naar een Australisch natuurreservaat bent geweest en geen kangoeroes hebt gezien. Wat is de Bible Belt nog in dit land? Gelukkig zag ik bij Veessen nog wel deze oproep op te komen voor de zondagsrust. En ik vermoed dat er in mijn bovenkamer al hard wordt gewerkt om de karikaturen te repareren.

Bestel alvast de bloemlezing Dagklad, de Haarlemse jaren