Schalers

Een ‘penetrante rioollucht’ in de opvangtenten en urinoirs ‘vol met urine/bruine drab’, signaleert een GGD-rapport. Welkom in Ter Apel, welkom in Nederland. Beschamende toestanden, want – hoe gaat dat? – na de crisisopvangcrisis in 2016 is de noodopvang (bij gebrek aan crises) afgeschaald.

Vergelijkbaar: het Isala Ziekenhuis in Zwolle kan de coronadruk nu al niet meer aan. De efficiëntie is hoog, de overcapaciteit minimaal. ‘Onder normale omstandigheden functioneert de ziekenhuiszorg prima. Bij crisissituaties heeft Nederland moeite met opschalen, stelt Bart Berden, hoogleraar organisatieontwikkeling. En dus moet Duitsland soms bijspringen.

We schalen op en we schalen af. Niet-schalen lijkt geen optie. De talloze verantwoordelijke schalers hebben meestal geen gezicht. Ze draaien aan imaginaire knoppen in ruimtes zonder rioollucht. Hun invloed is overal, bij alle systemen en organisaties die ze onder nog net niet onacceptabele druk zetten; die zolang de werkelijkheid zich aan de statistische gemiddeldes belieft te houden, net niet bezwijken.

Gisteren voerde ik een gesprekje met iemand van een zorginstelling over een bezichtiging van een appartement (niet voor mijzelf overigens). Ze begon met amechtige excuses voor een onbeantwoord mailtje van drie weken terug, die ik ruiterlijk aanvaardde. Ze zuchtte onder een enorme werklast, vandaar. Binnen haar wurgende schema had ze voor mij ergens 25 minuten voor een bezichtiging bevochten.

Overmorgen al? Dat was wel erg kort dag, liet ik doorschemeren. Het hielp niet. Ik herhaalde het, explicieter. Ze liet zich niet vermurwen. Ieder uur leegstand telde, legde ze uit (met een blik op haar stopwatch? Onder schot gehouden door een leidinggevende? Die op zíjn beurt óók de gevangene was van richtlijnen en streefgetallen waarvan hij wist dat ze alleen haalbaar waren zolang alles, alles, alles meezat?).

Graag zou ik iets invoeren als met de beurskoersen: een nationale op- en afschaalindex die laat zien wie en wat er precies wordt afgeknepen, in welke sectoren. Maatschappijbreed: onderwijs, computerbeveiliging, dijkonderhoud, keuringsdiensten, inburgering en innovatie. Waar extra wordt opgejut of bezuinigd. Waar de buffers zijn verdwenen. En waar kortzichtig afschalen straks zal omslaan in paniekerig opschalen.

Maak er een leerzame website van, waar je (online gokken is nu legaal) kunt inzetten op waar de volgende crisis zich voor zal doen.

P.S. Vergeten jullie mijn pallet niet? Dagklad, de Haarlemse jaren is best een aardig boek geworden, al zeg ik het zelf.