Zelensky begon zijn videotoespraak tot de Tweede Kamer vanochtend met de wrange constatering dat de nieuwswaarde van de oorlog in Oekraïne daalt. Zoals dat gaat.
Mag ik in dit verband (herhaalde waarschuwing: Dagklad kan sporen van leraarschap bevatten!) even een testje doen? Mahilioŭ, Mazyr, Hrodna, Barysaŭ, Homiel, Viciebsk, Brest, Marjina Horka, Kobryn, Smarhón, Žabinka…
Nou kan het zijn dat ik jullie collectief onderschat en dat jullie dit even makkelijk opdreunen als generaties grootouders het rijtje Groningen – Zoutkamp – Appingedam – Delfzijl – Hoogezand – Sappemeer – Zuidbroek – Veendam – Winschoten – Nieuwe Pekela – Oude Pekela – Stadskanaal…
Zelf voelde ik me zowel topografisch uitgedaagd als beschaamd toen ik de opsomming van plaatsnamen tegenkwam in Dagen in Minsk van de dichteres Julia Cimafiejeva Het is een dagboek van slechts honderd pagina’s over de opstand in Wit-Rusland en bestrijkt de spannende maanden tussen de frauduleuze, door Loekasjenko ‘gestolen’ verkiezingen van augustus 2020 en haar vlucht naar Oostenrijk in november van hetzelfde jaar. Zo kort geleden en al vrijwel vergeten!
Vraag naar Belarus bij De Slimste Mens en de naam van de besnorde dictator (president sinds 1994) wordt ongetwijfeld opgehoest, als zijnde trawant van Poetin en oh ja, was er niet iets met een vliegtuig dat door Loekasjenko werd teruggeroepen (bommelding?) teneinde een of andere dissident te arresteren... Alsof hij er nog niet genoeg verzameld had in de gevangenissen in dat vreugdeloze, grimmige land.
Vreugdeloos? In de zomer van 2020 gloorde er kortstondig hoop in Belarus toen de bevolking vreedzaam demonstreerde tegen het regime. Niet alleen in de hoofdstad Minsk (2 miljoen inwoners), maar ook in alle plaatsen uit mijn eerste alinea. Aanvankelijk duldde de oproerpolitie de betogingen, waarbij mensen zich tooiden met witte linten en andere symbolen van ludiek protest. De combinatie wit-rood-wit (ballonnen, vlaggen, kleding) stond voor steun aan de oppositie. Het vrijheidsfeest (want zo voelde het) duurde enkele weken en toen werden de duimschroeven strak aangedraaid. Amper twee jaar later is Belarus – in mijn verbeelding althans – herschapen in dat grauwe land dat het Journaal pas weer zal halen als hun troepen de Russen bijstaan in Oekraïne.
Dankzij dit dagboek is er de herinnering aan de spannende verkiezingsdag, waarop Julia haar mooiste jurk aantrekt. In het stemhokje (zonder gordijnen) inspecteert ze het biljet nauwgezet om er zeker van te zijn dat het niet vooraf ongeldig is gemaakt. Met trillende handen maakt ze als bewijs een foto van het aangekruiste vakje bij de oppositiekandidaat en is opgelucht als niemand ingrijpt. Overigens mochten de neutrale ‘waarnemers’ het terrein van het stemlokaal niet betreden.
Julia Cimafiejeva ontvluchtte de terreur toen de repressie aanhield. De laatste pagina’s schreef ze in ballingschap, in Wenen. Tienduizenden landgenoten zagen de opgeflakkerde hoop op een betere toekomst wreed gesmoord, waarna de internationale pers zijn aandacht verlegde naar de volgende brandhaarden, ver weg van Minsk, Mahilioŭ, Mazyr, Hrodna, Barysaŭ, Homiel, enzovoort.
P.S. Een en ander onderschrijft het belang van Zelensky’s idee voor jumelage tussen Nederlandse en Oekraïense steden, zodat de steun wordt gecontinueerd ‘na de oorlog’. Overigens heeft Brest (Belarus) de stedenband met Coevorden opgezegd.
Tja, wie de schoen past trekke hem aan.
Bij mij voor de deur wappert de Oekraïense vlag; to remember. Deze oorlog is ook mijn oorlog, ga ermee naar bed en sta er mee op. Bovendien ben ik een hardliner en ben het voor het eerst van mijn leven het eens met Jules Paradijs (ja, ik zeg het Dolf Jansen na); stop alle handel met Rusland en pak die gasten hier alles af. Ik denk dat mee-lijden van essentieel belang is voor ons hier om het besef van vrijheid (of het gebrek daar aan) te laten doorklinken. En als Mark niet overstag gaat, ga ik persoonlijk met een spandoek naar Den Haag; zal ze leren!
…. Mooi stuk.