Iedereen heeft de mond vol van stikstof. Het zou een amusant psychologisch experiment zijn om mensen (Kamerleden bijvoorbeeld, of boeren) te vragen wat ze zich voorstellen bij ‘stikstof’. Of ze iets voor zich zien (heeft het een kleur als je het in een potje doet?), of ze denken dat er meer zuurstof dan stikstof in de lucht zit (nee, 21% vs 78%), vragen waar pure stikstof naar ruikt en of ze een stikstofmolecuul kunnen tekenen.
Nou was ik zelf ook niet zo’n chemiereus op school dat ik mag spotten met andermans onwetendheid, maar het gaat mij er nu vooral om hoe klakkeloos we zo’n woord ineens allemaal gebruiken. Stikstof is plotsklaps ieders voornaamste vijand. Alle stikstof de wereld uit, te beginnen met Nederland!
De chemicalisering van de discussie over ons verloederde leefmilieu (en de demonisering van één element) verengt onze blik. Er zijn er die naar buiten kijken (door hun autoraampje) en uitsluitend dit zien:
Zou het niet beter zijn de ‘vijand’ te vervangen door een vriend? Een droom, een positief (desnoods onhaalbaar) ideaal? Er is een boek dat Drinkbare rivieren heet. Ik heb het nog niet gelezen, maar de benadering spreekt me aan. Niet kijken welke schadelijke stoffen volgens Europese regelgeving allemaal uit oppervlaktewater moeten worden verwijderd om het nog net niet kankerverwekkend en toxisch te maken maar streven naar het beste, zuiverste water – water waar je zelf een slokje van zou durven nemen. Waar je je peuter in kunt laten poedelen. Met minder nemen we geen genoegen!
Ten slotte nog een eigen waarneming: deze week stonden we langs de IJssel en zagen een wonderbaarlijk spektakel. Techniek en natuur in een uniek samenspel. Er naderde een binnenvaartschip, de Vectura (dat ongetwijfeld de nodige ‘stikstofruimte’ claimde, maar genoeg daarover) en tientallen aalscholvers schoten voor de boeg langs om te duiken en jagen (hun copieuze ammoniakemissie vergeten we even).
Kriskras, krijsend en kibbelend. Er viel daar iets te halen. Aalscholvers zijn zeker niet schaars daar, maar meestal zitten ze in hun eentje te kniezen op een paal. Hier was spraken van een gecoördineerde actie. Hadden ze het gemunt op een school vissen die voor de boot uit vluchtte?
We vergaapten ons een paar minuten aan het schouwspel en toen vonden ze het welletjes. Als op commando vlogen ze weg en de Vectura voer onverstoorbaar stroomopwaarts.
Mooie foto’s!
Jaren geleden, toen het woord ‘stikstof’, ondanks zijn naam, nog een gewoon vriendelijk woord was, voeren wij op een ochtend over het Sneekermeer. Het was rustig, op een briesje na windstil. Ineens zag ik in de verte, aan bakboord beroering op het water; het waren honderden aalscholvers! De voorsten vlogen op en daalden 200 meter verder weer op het water. Als een harmonica volgden de anderen. Wanneer de achterhoede was neergedaald vlogen de voorsten weer op en dat herhaalde zich keer op keer totdat ze aan stuurboord in de verte uit het zicht verdwenen. Ze doken niet, dus het ging hier niet om voedsel, maar waarom wel?
Ik zie al mensen die aan stikstofparanoia lijden en de weggenbouwers aanvallen, de bouwvakkers met een mes neersteken en boerderijen in de fik steken….
Vindt u misschien interessant: http://theorichel.nl/dioxine-pfas-en-de-onzinnige-chemofobie